آرمان امروز-گروه اقتصادی: نشان‌دار کردن مالیات در ایران، به ابتکاری اشاره دارد که می‌تواند با ارتقاء مشارکت مردمی، به تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام و پیشبرد توسعه‌ی زیرساختی کشور کمک کند. این ایده به مودیان مالیاتی این امکان را می‌دهد که خودشان تعیین کنند مالیات پرداختی‌شان در کدام بخش یا پروژه‌ی استانی و زیرساختی سرمایه‌گذاری شود. این مشارکت مستقیم نه‌تنها انگیزه پرداخت مالیات را افزایش می‌دهد بلکه به توزیع بهینه منابع کمک کرده و اعتماد عمومی را نیز بهبود می‌بخشد.
طبق آمار های ارائه شده از سوی سازمان امور مالیاتی کشور حدود ۲۰۰۰ پروژه در کشور با طرح نشان دار کردن مالیات تامین مالی شد که، ساخت و تجهیز ۳۲۴ مدرسه، ۳۶۴ پروژه آبرسانی، ۲۰۳ بیمارستان، اورژانس و خانه بهداشت بخشی از این پروژه ها بود.
مشارکت مستقیم مردم در نظام مالیاتی
نکته بسیار ویژه و با اهمیت بالا در زمینه طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها، ابتکار منحصر به فرد این طرح است که چیزی بسیار فراتر از شفافیت مالیاتی و گزارش‌دهی به مردم در زمینه نحوه مصرف مالیات است. در اینجا مودیان خود تصمیم می‌گیرند که چه پروژه‌ای در چه مختصات جغرافیایی از کشور و با چه حجم از مالیات پرداختی‌شان تامین مالی شود و به این ترتیب این گام دولت نه تنها شفافیت مالیاتی را به همراه دارد بلکه بالاتر مشارکت مستقیم مردم در نظام حکمرانی مالیاتی را به ارمغان خواهد آورد. شفافیت در تخصیص و استفاده از منابع مالیاتی یکی از جنبه‌های حیاتی و مهم این طرح است. دولت با مشارکت دادن مردم در فرآیندهای تصمیم‌گیری و مصرف مالیات، شفافیت مالیاتی را افزایش داده است و به این ترتیب با طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها به شهروندان این امکان را می‌دهد که ببینند از مالیات‌های آنها چگونه استفاده می‌شود.
این شفافیت برای ایجاد اعتماد بین دولت و مردم حیاتی است، زیرا نشان‌دهنده تعهد به ایجاد نگرش جدید در فرآیند تخصیص مالیات با مشارکت مستقیم مودیان است که به نوعی تحقق نظام مالیاتی مبتنی بر نظرخواهی اکثریت مردم را به دنبال دارد. طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها که در مردادماه سال جاری اجرایی شد؛ ۲ هزار پروژه ملی و استانی را در سرتاسر کشور تامین مالی کرد. در این طرح طیف وسیعی از پروژه‌های زیرساختی نیازمند تامین منابع مالی در هر شهر و استان تعریف شده است تا مودیان در بین این طیف متنوع از پروژه‌های زیرساختی و توسعه‌ای، مالیات پرداختی را به انتخاب خود تخصیص دهند که خروجی اجرای این طرح در سال جاری، تخصیص ۶.۷ هزار میلیارد تومان منابع مالیاتی توسط مودیان بوده است. از منظر تعداد پروژه تامین مالی شده در طرح نشان‌دار کردن مالیات، سه بخش آموزش؛ توسعه آبرسانی و بهداشت و درمان در صدر اولویت‌های مودیان جهت پرداخت مالیات بوده است.
طرح نشان‌دار کردن مالیات در ایران به منظور ایجاد شفافیت اقتصادی و افزایش مشارکت مردم در فرآیندهای حکومتی طراحی شده است. این طرح به دنبال بهبود نظام مالیاتی کشور و کاهش فرار مالیاتی است. در این گزارش به اهمیت این طرح، وضعیت کنونی آن در ایران، و مقایسه‌ای با کشورهای پیشرفته خواهیم پرداخت.
اهمیت طرح نشان‌دار کردن مالیات
۱. شفافیت اقتصادی: یکی از اهداف اصلی این طرح، افزایش شفافیت در نظام مالیاتی است. با نشان‌دار کردن مالیات، دولت قادر خواهد بود تا اطلاعات دقیق‌تری از درآمدها و هزینه‌های مالیاتی افراد و شرکت‌ها جمع‌آوری کند. این اطلاعات به دولت کمک می‌کند تا سیاست‌های مالیاتی بهتری اتخاذ کند و از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری نماید.
۲. مشارکت مردم در حکومت: طرح نشان‌دار کردن مالیات به مردم این امکان را می‌دهد که در فرآیند مالیاتی کشور مشارکت بیشتری داشته باشند. با افزایش آگاهی مردم از نحوه هزینه‌کرد مالیات‌ها، اعتماد عمومی به دولت افزایش می‌یابد و مردم بیشتر تمایل به پرداخت مالیات خواهند داشت.
۳. کاهش فرار مالیاتی: با ایجاد یک سیستم شفاف و قابل پیگیری، فرار مالیاتی به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. این موضوع به تأمین مالی پروژه‌های عمرانی و خدمات عمومی کمک می‌کند و در نهایت به بهبود کیفیت زندگی شهروندان منجر می‌شود.
وضعیت طرح در ایران
در حال حاضر، طرح نشان‌دار کردن مالیات در ایران در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. دولت اقداماتی را برای جمع‌آوری اطلاعات مالیاتی و ایجاد پایگاه داده‌های مالیاتی آغاز کرده است. اما چالش‌هایی نظیر عدم همکاری برخی از بخش‌ها، ضعف زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، و عدم آگاهی عمومی از مزایای این طرح وجود دارد. برای موفقیت این طرح، نیاز به آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم و همچنین تقویت زیرساخت‌های لازم احساس می‌شود.
مقایسه با کشورهای پیشرفته
در بسیاری از کشورهای پیشرفته، سیستم‌های مالیاتی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که شفافیت و پاسخگویی را افزایش می‌دهند. به عنوان مثال، در کشورهای اسکاندیناوی، نظام مالیاتی به شدت شفاف و قابل پیگیری است. دولت‌ها در این کشورها از فناوری‌های نوین برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌های مالیاتی استفاده می‌کنند و به طور منظم گزارش‌های مالیاتی را منتشر می‌کنند. این رویکرد باعث افزایش اعتماد عمومی به دولت و کاهش فرار مالیاتی شده است. در کشورهای دیگر نظیر آلمان و کانادا نیز سیستم‌های مالیاتی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که مشارکت مردم در فرآیند مالیاتی را تسهیل می‌کنند. این کشورها از ابزارهای دیجیتال برای ارائه خدمات مالیاتی به شهروندان استفاده می‌کنند و به آنها امکان می‌دهند تا به راحتی اطلاعات مالیاتی خود را مدیریت کنند.
نتیجه‌گیری
طرح نشان‌دار کردن مالیات در ایران به عنوان یک ابزار کلیدی برای افزایش شفافیت اقتصادی و مشارکت مردم در حکومت محسوب می‌شود. با توجه به چالش‌های موجود، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، آموزش عمومی، و تقویت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات احساس می‌شود. بررسی تجارب کشورهای پیشرفته می‌تواند به ایران در طراحی و اجرای موفق این طرح کمک کند. در نهایت، موفقیت این طرح می‌تواند به بهبود نظام مالیاتی کشور و افزایش اعتماد عمومی به دولت منجر شود.
source