آرمان امروز- وحید استرون: امسال ایرانی‌ها خواسته یا ناخواسته در ایام نوروز به غیر از آرزوی سلامتی و موفقیت در سال جدید ۱۴۰۴ برای همدیگر، یک آرزوی دیگر هم «برای ایران» و البته خودشان هم داشتند و ابراز امیدواری می‌کردند که امسال با انجام مذاکرات و رفع تحریم‌ها، گشایش ها و موفقیت ها در زندگی مردم بیشتر شود. این آرزو را شاید بتوان یک پدیده اجتماعی دانست که از چند بُعد می تواند حائز اهمیت باشد، آن هم در شرایطی که در سال گذشته ایرانیان با آرزوی موفقیت و گشایش در عرصه سیاست داخلی و بین المللی با صندوق های رای آشتی کردند و با انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان رئیس دولت چهاردهم، این انتظار را در مردم ایجاد کرد که کشور از بن بست تحریم های شدید و کمرشکن برای مردم که به آن دچار شده، خارج شود. قطعا سال ۱۴۰۴ برای ایرانیان سال مهمی است که رفع تحریم یا تداوم آن با شدت بیشتر و البته سایه جنگ در زندگی تک تک مردم ایران و آینده‌شان تاثیرگذار است. به باور کارشناسان در حوزه اجتماعی مذاکرات و رفع تحریم ها با «افزایش امید» و «نشاط اجتماعی» و «احساس خوب مردم » که همان دعای «حول حالنا الی احسن الحال» خواهد بود.
طی روزهای گذشته وقوع چند خودکشی در مترو تهران و چند شهر دیگر، نشان از افزایش فشارهای روحی و روانی برروی مردم دارد، دختر جوانی که با هر گونه مشکل، باید به سال نو امید بیشتری داشته باشد، نباید جلوی مترو خود را بیاندازد و جانش را از دست بدهد. به باور کارشناسان، اضطراب‌های ناشی از فشار اقتصادی، بی‌ثباتی قیمت‌ها و نااطمینانی نسبت به آینده، به سلامت روان جامعه آسیب رسانده‌اند. هرگونه بهبود در شرایط بین‌المللی ایران و کاهش فشارهای اقتصادی، می‌تواند نقش مثبتی در کاهش اضطراب‌های اجتماعی و افزایش سلامت روان ایفا کند. اینکه مردم ایران قادر نیستند که امکانات روزمره در زندگی امروز، مانند یک سفر هوایی که حالا با افزایش قیمت های بلیط به یک آروز تبدیل شده، سفر نوروزی در یک هتل متوسط که بیش از ۸۰ درصد ایرانیان از آن محروم بودند، قیمت و کیفیت خودرو که سال نو را برای بیش از ۸۰۰ خانواده در تعطیلات نوروز و در جریان تصادفات جاده ای، به عزا تبدیل کرد و حتی یک کیلو آجیل و میوه خوب، بدون در نظر گرفتن تنگناهای اقتصادی خانوار، و البته ناامیدی در سن بازنشستگی و شغلی و… صدها موالفه دیگر برای یک زندگی خوب و متوسط، در گرو گشایش های اقتصادی و رفع تحریم ها است که آن نیز محقق نخواهد شد مگر با مذاکرات سازنده و در نهایت رفع تحریم ها در سال جدید. پس طبیعی است که آرزوی بزرگ ایرانیان در سال جدید مذاکرات بین المللی در حوزه سیاسی و رفع تحریم ها خواهد بود.
تبعات اجتماعی رفتن پای میز مذاکره
یک جامعه شناس نیز در گفت وگو با «آرمان امروز» این موضوعات را تایید می‌کند و معتقد است که «آشتی مردم با صندوق رای و انتخاب مسعود پزشکیان به دو امید بزرگ بود، اول رفع تحریم ها و مذاکرات و دوم رفع فیلترینگ و گرنه رغیت آقای پزشکیان که طرفداران و برنامه داشت.» امیر محمود حریرچی در ادامه با اشاره به اینکه ارتقای موضوعات اجتماعی همچون امید، شادابی، نشاط و احساس خوب مردم با جیب خالی امکان پذیر نیست و موضوعات اقتصادی و تحریم ها در این موضوع تاثیرگذار است، می افزاید: «مردم امیدوارند که با این اتفاق و برخی از گشایش ها، به یک زندگی متوسط در وطنشان دست یابد که در حال حاضر دشمنان بیرونی با تحریم و دوستان کاسب تحریم در داخل، امکان این زندگی متوسط را از آنها گرفته‌اند. وابط ایران و آمریکا به‌ویژه در دهه‌های اخیر یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر وضعیت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور بوده است. تحریم‌هایی که عمدتاً از سوی ایالات متحده اعمال شده‌اند، تأثیرات قابل‌توجهی بر زندگی روزمره مردم ایران داشته‌اند. در این میان، مذاکرات دیپلماتیک به‌ویژه مذاکرات مربوط به برنامه هسته‌ای ایران (برجام) همواره یکی از روزنه‌های امید برای بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور بوده‌اند. در این گزارش به تأثیرات اجتماعی رفع تحریم‌ها و مذاکرات ایران و آمریکا پرداخته می‌شود.
این جامعه شناس براین باور است که گرچه مذاکرات ایران و آمریکا و دیگر کشورها در درجه اول یک موضوع سیاسی و اقتصادی به‌نظر می‌رسد، اما آثار اجتماعی آن بسیار گسترده‌تر و عمیق‌تر از آن چیزی است که در ظاهر دیده می‌شود. رفع تحریم‌ها می‌تواند نقطه عطفی در بهبود کیفیت زندگی، سلامت روانی و ثبات اجتماعی در ایران باشد. با این حال، استمرار این اثرات نیازمند مدیریت هوشمندانه داخلی و ایجاد بسترهای مناسب برای توسعه پایدار است. همان طور که شاهد بودیم تحریم‌ها در سال‌های اخیر باعث افزایش هزینه‌های زندگی، کاهش دسترسی به کالاهای اساسی و تورم شدید شده‌اند. رفع تحریم‌ها می‌تواند با کاهش هزینه واردات، آزاد شدن منابع مالی بلوکه‌شده و بهبود ارزش پول ملی، منجر به بهبود معیشت مردم و کاهش فشار اقتصادی بر اقشار ضعیف شود. این تغییرات مستقیماً در سطح رفاه اجتماعی قابل مشاهده خواهد بود.
نشاط اجتماعی با جیب خالی نمی شود
حریرچی یکی دیگر از تبعات این مذاکرات و رفع تحریم ها را در افزایش امید به آینده و حفظ سرمایه انسانی و دوری از مهاجرت می داند و می گوید: «چه فردی حاضر است از زادگاهش که از حداقل های یک زندگی متوسط برخوردار است و به یک رفاه نسبی رسیده، آن را ترک کند و به کشور غریبه و غربت برود؟ قطعا هیچکسی!. وقتی شاهد هستیم که مهاجرت دیگر برای نخبگان نیست و مشاغل آزاد و افراد بیکار هم قصد دارند مهاجرت کنند، از ناامیدی نسبت به آینده و نبود چشم‌انداز روشن نشات می گیرد و باعث رشد مهاجرت نخبگان و جوانان شده است. هرگونه پیشرفت در مذاکرات و گشایش‌های اقتصادی حاصل از رفع تحریم‌ها می‌تواند به افزایش امید در میان جوانان و کاهش میل به مهاجرت منجر شود. تحریم‌ها اغلب منجر به ایجاد رانت و افزایش فاصله طبقاتی می‌شوند. با رفع تحریم‌ها و افزایش شفافیت در اقتصاد، می‌توان انتظار داشت که بخشی از این نابرابری‌ها کاهش یابد. همچنین دسترسی عادلانه‌تر به فرصت‌های شغلی، آموزشی و درمانی از نتایج مثبت آن خواهد بود.»
source