ایران یکی از تولیدکنندگان مهم حبوبات در جهان است. در واقع حبوبات یک محصول راهبردی برای کشاورزان خرده‌پا و کشورهای در حال توسعه محسوب می‌شود که کشت آن به تنوع بخشی محصولات کشاورزی، بهبود درآمد کشاورزان و افزایش تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی کمک می‌کند. از همین‌رو برخی از مناطق کشور مانند آذرشهر، ممقان، لرستان، کرمانشاه و فارس، نقش کلیدی در تولید این محصولات دارند.
به گزارش ایران، چه اتفاقی در بازار حبوبات کشور رخ داده و چرا قیمت‌ها تا این حد نجومی شده است؟
با توجه به آمارهای اعلام شده سرانه مصرف حبوبات در کشور برای هر نفر حدود ۹ کیلوگرم است. بنابراین نیاز سالانه کشور به حبوبات حدود ۷۹۲ هزار تن برآورد می‌شود که ۳۰ تا ۳۵ درصد آن با محصولات وارداتی تأمین می‌شود. درواقع باید سالانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزارتن واردات در این حوزه صورت گیرد تا بازار حبوبات با مشکل مواجه نشود.
آمارها نشان می‌دهد در ۱۰ ماهه ابتدایی سال گذشته ۹ هزارتن لوبیا قرمز، ۸ هزارتن لوبیا چیتی و ۳ هزارتن لوبیا چشم بلبلی از گمرکات وارد کشور شده است. اما گویا این میزان پاسخگوی نیاز کشور نیست زیرا باید به علت تولید کمی که سال گذشته به‌خاطر شرایط اقلیمی در این حوزه وجود داشته ۴۰ هزارتن حبوبات به کشور وارد می‌شد تا بازار در ثبات قیمتی باقی بماند.
محدودیت واردات منجر به گرانی حبوبات شد
رئیس اتحادیه صنف بنکداران مواد غذایی تهران عنوان کرد: «در چند وقت اخیر لوبیا چیتی کیلویی ۲۸۰ هزار تومان در بنکداری‌ها عرضه می‌شود اما در حال حاضر این محصول را بنکداران با قیمت ۳۱۰ هزار تومان در اختیار مغازه داران و مشتریان قرار می‌دهند. در واقع به این مبلغ ۱۵ درصد توسط فروشنده‌ها افزوده شده و به دست مصرف کننده نهایی می‌رسد.»
رضا کنگری علت اصلی این افزایش قیمت را محدودیت در واردات دانست و تأکید کرد: «کاهش واردات موجب شده عرضه و تقاضا در بازار پاسخگوی هم نباشند و قیمت این محصولات دستخوش افزایش شود. در حالی که دولت می‌تواند با اقدامات کوچک در خصوص واردات از چنین افزایش قیمت‌هایی پیشگیری کند.»
ارز ترجیحی حبوبات حذف شد
دبیر انجمن حبوبات ایران بیان کرد: «واردات حبوبات دیگر با ارز ترجیحی (ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی) انجام نمی‌شود و واردات این محصولات با ارز ۷۰ هزار تومانی صورت می‌گیرد. همین امر موجب شده قیمت تمام شده این محصولات افزایش قابل توجهی داشته باشد.»
عبدی افتخاری افزود: «در حال حاضر حدود ۱۱ هزار تن لوبیا به علت مالیات بر ارزش افزوده در گمرکات مانده که با توجه به شرایط فعلی، دولت باید مشکلات آن را برطرف کند تا این محصولات سریع‌تر ترخیص شده و وارد بازار شوند.»
وی تأکید کرد: «با وجود اینکه از آبان ماه مکرراً اعلام کردیم که میزان حبوبات موجود در کشور (بخصوص لوبیا چیتی) پاسخگوی مصرف نیست اما وزارتخانه اهمیتی نداد. تا اینکه در زمستان اقدام به ثبت سفارش کردند در حالی که این سفارش‌ها نیز به علت مشکلاتی که ایجاد شده بود، بموقع صورت نگرفت. به همین دلیل در حال حاضر بازار با کمبود برخی از حبوبات بخصوص لوبیا مواجه است.
با توجه به اینکه مسئولین به هشدارهای فعالان این صنف بی‌توجه بودند در ششم اردیبشهت ماه انجمن حبوبات ایران نامه‌ای به وزارت جهاد کشاورزی ارسال کرده که در آن تأکید شده اگر برخی اقدامات بموقع انجام می‌شد، این شرایط به‌وجود نمی‌آمد.»
نگاهی به میزان واردات حبوبات
با توجه به آمار منتشره از سوی گمرک میزان واردات چهار محصول (نخود، لپه، لوبیا چیتی و لوبیا قرمز) در سال گذشته ۹۵ میلیون و ۲۷۴ هزار و ۹۱۵ کیلو بوده (بیش از ۹۵ هزار تن) که هزینه آن‌ها نیز ۱۱۳ میلیون و ۵۲۶ هزار و ۷۴ دلار ثبت شده است.
براساس آمار اعلامی از این مرکز سال گذشته ۱۲ میلیون و ۲۶۰ هزار و ۷۰۸ کیلو گرم لوبیا چیتی از ۷ کشور به ارزش ۱۸ میلیون و ۶۸۵ هزار و ۲۰ دلار وارد کشور شده است. این آمار نشان می‌دهد بیشترین واردات این محصول از کشور امارات متحده عربی به میزان ۷میلیون و ۵۲۷ هزار و ۸۷۹ کیلو گرم بوده است. علاوه بر آن این محصول از کشورهایی همچون اتیوپی، ازبکستان، افغانستان، ترکیه، فدراسیون روسیه و هنگ کنگ نیز وارد شده است.
در دوازده ماه سال گذشته ۱۰ میلیون و ۷۰۹ هزار و ۶۰۷ کیلو گرم لوبیا قرمز به مبلغ ۱۶میلیون و ۳۶۴ هزار و ۹۵۵ دلار از ۷ کشور اتیوپی، قرقیزستان، ترکیه، فدراسیون روسیه، افغانستان، امارات متحده عربی و قزاقستان وارد کشور شده که ۶ میلیون و ۴۸۷ هزار و ۹۳۲ کیلوگرم آن یعنی بیشترین حجم آن از کشور امارات بوده است. در واقع این میزان واردات از امارات ۹ میلیون و ۷۵۶ هزار و ۹۳۹ دلار هزینه در بر داشته است.
با توجه به اینکه تولید داخلی لپه به میزان مورد نیاز است کمترین میزان واردات مربوط به این محصول است به طوری که تنها ۴۰۰ هزار کیلو از فدراسیون روسیه به ارزش ۳۰۶ هزار و ۸۹۱ دلار در سال گذشته واردات در این خصوص داشته‌ایم.
در این دسته از محصولات بیشترین واردات مربوط به نخود است که از ۸ کشور امارات، آلمان، ترکیه، عراق، فدراسیون روسیه، کانادا، هند و هنگ‌کنگ واردات صورت گرفته است. از این میان بیشترین میزان واردات از کشور امارت متحده‌عربی بوده است. بر اساس آمار منتشر شده از گمرک در دوازده ماه گذشته ۷۱ میلیون و ۹۹۷ هزار و ۷۰۹ کیلو با مبلغ کل ۷۸ میلیون و ۱۶۹ هزار و ۲۰۸ دلار واردات نخود داشته‌ایم که از این میزان معادل ۴۱ میلیون و ۴۷۸ هزار و ۲۳۳ کیلو با هزینه آن ۴ میلیون و۴۵۹ هزار و ۱۷۷ دلار از کشور امارات متحده عربی صورت گرفته است.
source