بیمه کارآمد و شفاف ؛ نیاز امروز ایرانیان

آرمان امروز- گروه جامعه: «هیچ ایرانی نباید بدون بیمه باشد» جمله کلیشه‌ای که هرسال توسط یکی از مسئولان وزارتخانه یا بیمه‌ها بیان می‌شود و اینبار نیز توسط مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران گفته شده است. «کلیشه» از این بابت که پس از ده‌ها که از عمر صنعت بیمه همگانی در ایران می‌گذارد، هنوز حکومت و دولت‌ها نتوانسته‌اند یک بیمه مشخص، روشن و البته کارآمد را برای مردم به ارمغان بیاورند. هرچند که بیمه‌های کشور و درمانی، هرکدام مزایایی دارند، اما آمارها و معیارها نشان می‌دهد که خیلی نتوانسته‌اند که ارتباط بیمار با امور مالی بیمارستان ها و درمانگاه ها را قطع کنند و هنوز هم سهم مهمی از هزینه سلامت از جیب مردم خارج می‌شود و این موضوع در زمان بیماری‌های سخت و به خصوص سرطان ها، حتی منجر به تحول در اقتصاد خانواده می شود و درصورت ابتلای یکی از افراد خانواده به سرطان، آن خانواده از طبقه متوسط به طبقه ضعیف سقوط کند. اما در شرایطی که یک پزشک سکان‌دار دولت چهاردهم در ایران است و  در دوران تصدی‌گری مسعود پزشکیان بر وزارت بهداشت، یکی از تلاش های او ایجاد یک ساختار مهم و مستحکم بیمه ای بود که همواره نیز به این موضوع تاکید داشت که «رابطه مالی بیمار با مراکز درمانی باید قطع شود.»حالا این امیدواری وجود دارد که در چهارسال ریاست جمهوری او در دور اول، یک بیمه کارآمد برای ایرانیان به ارمغان بیاید.
اصل ۲۹ قانون اساسی
یکی افزایش پرداخت از جیب مردم برای مراقبت‌های سلامت (out of pocket) و دیگری هزینه‌های کمرشکن درمان (catastrophic cost) است. پرداخت از جیب، نسبت پرداختی است که بیمار به کل هزینه‌های درمان و به‌طور مستقیم پرداخت می‌کند، یعنی آن لحظه که خدمات را دریافت می‌کند یک مقدار پولی را به‌طور مستقیم می‌پردازد؛ سهم OOP از کل هزینه‌های سلامت، هزینه‌های فاجعه‌بار سلامت (Catastrophic Health Expenditure – CHE) مطالعات نشان می‌دهد که بین ۸.۳ تا ۱۵.۳ درصد از خانوارهای ایرانی با هزینه‌های فاجعه‌بار سلامت مواجه هستند، به این معنا که بیش از  ۴۰ درصد از توان پرداخت خود را صرف هزینه‌های سلامت می‌کنند. این آمارها در شرایطی منتشر می شود که اگر سری به داروخانه‌ها بزنید، کم نیستند شهروندانی که از مسئول داروخانه می‌خواهند که تنها بخشی از داروهای مندرج در نسخه را در اختیار آنها قرار دهند، یا به جای درمان و مراجعه به پزشک، مصرف آنتی بیوتیک ها در کشور ما بالا است. علت این رفتار هم مشخص است؛ از یک سو فقر و از دیگر سو گرانی کالا و خدمات. به‌عنوان مثال در همین فقره گرانی دارو در کشور، متخصصان مواردی مانند بحران نقدینگی، بدهی بالای بیمه‌ها به داروخانه‌ها و مراکز درمانی و تحریم‌ها را در کنار سوء‌مدیریت دولت‌های مختلف در این حوزه به‌عنوان علت شرایط دارویی کشور عنوان می‌کنند. آتشی که دود آن به چشم مردمی می‌رود که درآمدشان کفاف هزینه‌های‌شان رانمی‌دهد. محمد مهدی ناصحی، مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران گفته بود: «کاهش هزینه‌های درمان از جیب بیمه‌شدگان از اولویت‌های جدی سازمان بیمه سلامت ایران است و تعیین تعرفه‌های دولتی بین ۷۰ تا ۱۰۰ درصد گویای تلاش ما برای کاهش فشار مالی بر بیماران است.» اما بسیاری از مردم می دانند که بسیاری از مراکز درمانی و داروخانه ها، بیمه سلامت و حتی بیمه تامین اجتماعی را قبول ندارند یا هزینه های ناچیزی را آنها برعهده می گیرند. هرچند که ناصحی معتقد است که «هیچ ایرانی نباید بدون بیمه باشد، حفاظت مالی و کاهش پرداختی از جیب بیمه‌شدگان رویکرد مسئولان حوزه سلامت است. ماجرای این روزهای بیمه‌ها، ماجرای یک بام و دوهواست.ازطرفی براساس اصل۲۹قانون اساسی، سلامتی حق همه مردم بوده و دولت موظف‏ است‏ ‏از محل‏ درآمدهای‏ عمومی‏ و مشارکت‌های‏ مردمی‏، صددرصد حق بیمه مردم را تامین‏ کند، از طرفی معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت ایران می‌گویدکه اکنون کمتر از۵۰درصد حق بیمه توسط دولت پرداخت شده ومنابع ورودی حق بیمه به‌دلیل کمبود منابع دولت،به بیمه‌هاپرداخت نمی‌شود!.  ایرج خسرونیا، رئیس انجمن متخصصان داخلی به «آرمان امروز» گفته: «وقتی بیمه‌های پایه پول بیمارستان را نمی‌دادند، دست بیمارستان به جیب مردم می‌رفت و هزینه‌هایش را از مردم می‌گرفت. گاهی اوقات حتی پزشک هم دستمزد خودش را از مردم می‌گرفت. اگر سازمان بیمه‌گر به موقع به تکالیف‌شان عمل کنند و مطالبات بیمارستان را بدهند همه‌چیز به خوبی می‌گذرد. اما اگر منابع پرداخت نشود با مشکلات جدی مواجه می‌شویم. همیشه گفته‌ایم که پاشنه آشیل طرح تحول نظام سلامت بیمه ناکارآمد است. اگر می‌خواهیم طرح تحول سلامت به معنای واقعی اجرا شود و مردم از این طرح کاملا راضی باشند، باید بیمه‌های‌مان کارآمد شوند و پرداخت مطالبات مراکز درمانی، مستمر و سر وقت باشد و منابع مالی بیمارستان را به موقع تامین کنیم. تا امروز هم به هر شکل کیفیت خدمات را در مراکز درمانی حفظ کرده‌ایم اما هیچ تضمینی برای آینده وجود ندارد»
تیغ ناکارآمدی وناترازی نظام بیمه‌ای برگلوی مردم که این روزها معضل اصلی نظام سلامت شده هرروز با فربه‌شدن شرکت‌های بیمه‌ای تیزتر می‌شود.عضوانجمن حرفه‌ای صنعت بیمه دراین‌باره می‌گوید: «ناترازی بیمه‌ها درمیزان حق بیمه واردشده به شرکت‌های بیمه، رقابت‌های بیمه‌ای نادرست واشتباه شرکت‌های بیمه نظیر ارائه حق بیمه‌های بسیار پایین در برابر ریسک‌های بزرگ یا قبول شرایط بیمه‌گذاران تحت هرحالتی از یک‌سو و عدم تعریف درست نظام درمان از تعرفه‌ها وبه‌دنبال آن عدم کسب درآمد کافی از سوی مراکز درمانی و عدم دریافت حق بیمه مطلوب شرکت بیمه سبب ایجاد یک ناترازی برای همه ذی‌نفعان این حوزه می‌شود. به این صورت که مرکز بیمه خدمات خود رامحدود می‌کند یا خدمات خوب و باکیفیتی به بیمه‌شده نمی‌دهد.همه اینها سبب می‌شود تا بیمه‌شده ضرر اصلی را بکند و خدمات مناسب را نگیرد.»