آرمان امروز : با اعلام رشد سه برابری تعداد جراحان پلاستیک درکشور دوباره بحث‌ها درباره این‌که جراحی پلاستیک در جامعه ایرانی روندی افزایشی دارد، بالا گرفته است. علیرضا صابری، دبیر انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران با اشاره به افزایش چشمگیر تعداد فوق‌تخصص‌های این رشته می‌گوید: ۱۵سال پیش فقط ۱۷۸ جراح پلاستیک در کشور فعالیت می‌کردند اما این روزها آمار آنها به بیش از ۵۴۰ نفر رسیده است. آن‌طور که او توضیح میدهد هر سال حدود ۳۵ نفر به جمعیت جراحان پلاستیک کشور اضافه می‌شوند و در حال حاضر بیش از ۱۰۰ رزیدنت و فلوشیپ در سراسر ایران در حال تحصیل هستند.
آمار خوب یا بد؟
نباید فراموش کرد که افزایش جمعیت جراحان پلاستیک در کشور اتفاق مثبتی است، زیرا جامعه به تخصص آنها نیاز دارد برای نمونه می‌توان به جراحی‌های رایگان آنها برای کودکان مبتلا به شکاف کام و لب و ناهنجاری‌های بدو تولد اشاره کرد یا از ارائه خدمات آنها به بیماران سوختگی نوشت. در واقع مسائلی که باعث نگرانی برخی کارشناسان می‌شود، انجام افزایش جراحی‌های زیبایی غیرضروری و نبود تناسب بین متخصصان این رشته با نیازهای حیاتی جامعه‌است.
ابعاد اجتماعی یک مسأله
درخصوص افزایش‌جراحی‌های غیرضروری زیبایی درکشورمان بایدگفت که فراگیرشدن شبکه‌های اجتماعی نقش قابل‌توجهی در این خصوص داشته، زیرا تأثیر آنها را در ترویج استاندارهای خاص زیبایی نمی‌توان نادیده گرفت. البته هستند افرادی که تصور می‌کنند با تغییر ظاهر خود می‌توانند جایگاه اجتماعی‌شان را تغییر دهند.برخی کارشناسان تاکید می‌کنند که زنان به‌طور معمول بیشتر به سمت انجام جراحی پلاستیک می‌روند، زیرا برخی از آنها تحت‌تأثیر فشارهای ناشی از تبلیغات استانداردهای خاص زیبایی قرار می‌گیرند. البته نباید فراموش کرد که با توجه به ارزان‌تر بودن خدمات سلامت در کشورمان بخشی ازمراجعه‌کنندگان به جراحان پلاستیک از کشورهای اطراف به‌عنوان گردشگر سلامت این خدمات را دریافت می‌کنند.
خطر تجاری‌سازی پزشکی
مسأله دیگری که باید به آن توجه داشت این است که بسیاری از دانشجویان پزشکی برای کسب درآمد بیشتر تلاش می‌کنند که وارد این رشته‌ها شوند و این رویکرد آنها بی‌تأثیر نبوده، این در حالی است که تب تند تحصیل در این رشته‌ها سبب شده رشته‌های حیاتی مانند قلب، اطفال، اورژانس و بیهوشی بی‌خریدار بماند.لازم به یادآوری است که چهارشنبه گذشته جام‌جم در همین صفحه به این مسأله پرداخت.با این حال باید توجه داشت که چنانچه این مسأله به‌درستی و به‌موقع مدیریت نشود، می‌تواند زمینه را برای تجاری‌سازی بیش از حد حرفه پزشکی فراهم کند. نکته دیگری که باید به آن پرداخت این است که تب تند تحصیل در رشته‌هایی مانند جراحی پلاستیک نشان میدهد برخی دانشجویان علاقه خود را زیر پا می‌گذارند و تنها با نیت درآمد بیشتر وارد این رشته‌ها می‌شوند این مسأله سبب می‌شود که در آینده با گروهی از پزشکان مواجه باشیم که به‌دلیل نارضایتی شغلی دچار آسیب شده‌اند.
راهکارهایی برای بهبود شرایط
برای پیشگیری از پیامدهای رشد افزایش تقاضابرای تحصیل دررشته‌هایی مانندجراحی پلاستیک مسئولان باید در سیاست‌‌گذاری‌های خود تجدیدنظر کنند، در واقع باید تعداد پذیرش در این رشته‌ها تنظیم شود تا مسائلی مانند اشباع بازار کار یا کمبود متخصص در سایر رشته‌ها آینده پزشکی کشور را تهدید‌نکند.علاوه بر این باید سازوکاری در نظر گرفت تا دانشجویان پزشکی انتخاب‌های آگاهانه‌تری انجام دهند به این منظور می‌توان مشاوره‌های شغلی مناسبی برای دانشجویان در نظر گرفت تا آنها علاقه و توانمندی‌های‌شان را نیز در اولویت قرار دهند.در کنار این تغییر سیاست‌ها مسئولان باید جذابیت سایر رشته‌ها را نیز برای دانشجویان افزایش دهند برای نمونه آنها می‌توانند با در نظر گرفتن مشوق‌های مالی یا ارتقای جایگاه اجتماعی در این راستا قدم‌های مناسبی بردارند. البته لازم به یادآوری است که سرمایه‌گذاری روی بهبود اخلاق پزشکی نیز در این بین نقش دارد. بازنگری و تقویت آموزش اخلاق حرفه‌ای در دانشگاه‌ها می‌تواند از تجاری‌سازی بیش از حد رشته‌های پزشکی پیشگیری‌کند.
عواقب اجتماعی و روانی
امیر محمود حریرچی / جامعه شناس
عمل‌های جراحی زیبایی نه‌تنها می‌توانند به لحاظ جسمی خطرناک باشند، بلکه عواقب اجتماعی و روانی منفی‌ای نیز برای فرد و جامعه به همراه دارند. این عواقب شامل ایجاد اضطراب، افزایش نارضایتی از بدن و حتی بروز اختلالات روان‌شناختی مانند اختلالات خوردن یا افسردگی می‌شود. از دیدگاه جامعه‌شناسی، رواج این پدیده به ایجاد یک چرخه معیوب در جامعه منجر می‌شود که در آن زنان همواره به دنبال بهبود و ترمیم ظاهر خود هستند و جامعه نیز به همین ترتیب این معیارها را بازتولید می‌کند. همچنین، این روند باعث می‌شود زنان به‌جای تمرکز بر توانایی‌ها و مهارت‌های فردی، خود را به عنوان یک «کالای ظاهری» تلقی کنند و از ارزش‌های واقعی انسانی فاصله بگیرند. رسانه‌های اجتماعی یکی از ابزارهای قدرتمند ترویج معیارهای زیبایی غیرواقعی و نهادینه‌سازی ایدئال‌های بدنی ایدئال به شمار می‌آیند. پلتفرم‌هایی نظیر اینستاگرام، فیس‌بوک و تیک‌تاک با نمایش تصاویر افرادی که ظاهری «کامل» و «بی‌نقص» دارند، انتظارات غیرواقعی از ظاهر بدن را به وجود می‌آورند. این موضوع بهویژه برای نسل‌های جوان‌تر و دختران نوجوان که به‌شدت تحت تأثیر این تصاویر قرار می‌گیرند، آثار مخربی به همراه دارد. تأثیرات رسانه‌های اجتماعی بر روحیه و اعتماد‌به‌نفس فرد، بهویژه در زنان، به حدی است که در برخی موارد آنها را به انجام عمل‌های جراحی زیبایی برای رسیدن به این استانداردهای غیرواقعی سوق میدهد.
روان‌شناسی فردی و فشار اجتماعی؛ دوراهی انتخاب یا اجبار: در نگاه نخست، شاید این‌طور به نظر برسد که عمل‌های جراحی زیبایی انتخابی آزادانه هستند، اما از نظر فمینیسم انتقادی، این انتخاب‌ها در بستر فشارهای اجتماعی، فرهنگی و روان‌شناختی انجام می‌شوند. از‌این‌رو می‌توان گفت آنها بیشتر به نوعی اجبار نامرئی شبیه‌اند تا انتخاب آزادانه. زنان در جامعه‌هایی که برای زیبایی ارزش‌های زیادی قائل هستند، احساس می‌کنند که برای تأمین احترام و اعتبار اجتماعی یا حتی موفقیت حرفه‌ای و روابط شخصی، باید خود را به معیارهای زیبایی نزدیک کنند. از سوی دیگر، انتظارات جامعه و نگرش‌های قالبی به‌طور مداوم بر ذهن زنان تأثیر می‌گذارد و احساس عدم کفایت یا نارضایتی از ظاهر را در آنها تقویت می‌کند. این احساسات در‌نهایت فرد را به انجام جراحی‌های زیبایی سوق میدهد.
source