آرمان امروز : در روزهای اخیر، انتشار تصویری جدید از جایی که زمانی رودخانه پرآب جاجرود از آن رد میشد و حالا به زمینی خشک تبدیل شده است، بار دیگر بحران خشکسالی و آب را در ایران بر سر زبانها انداخت. چند سالی میشود که موضوع بحران آب برای برخی از مناطق کم آب کشور به معضل تبدیل شده است، برداشتهای بی رویه از آبهای زیرزمینی، توسعه شهرها، مدیریت نامناسب در منابع آبی، استفاده از آب شرب برای مصارف صنعتی و کشاورزی، کمبود بارشها و نابودی چاهها از مواردی هستند که موجب شده اند بسیاری از مناطق کشور با بحران آب روبه رو شوند. حتی رودخانههای پرآبی که زمانی شناسنامه شهرهای مختلف ایران بودهاند هم اوضاع نابسامانی دارند. از زایندهرود در اصفهان تا دریاچه ارومیه. زایندگی این رودها برای محیطزیست و مردم ایران رو به زوال رفته و همین هم، آینده زیستی جامعه ایرانی را تحت خطری جدی قرار داده است. اما شرایط سایر رودخانههای کشور چگونه است؟
جاجرود به عنوان منبع اصلی تغذیه سدهای لتیان و ماملو، نقش کلیدی در تأمین آب شرب و کشاورزی شرق تهران دارد. خشکی کامل این رودخانه میتواند پیامدهای زیستمحیطی گستردهای در پی داشته باشد؛ از جمله تهدید جدی برای پوشش گیاهی و جانوری حاشیه رود، کاهش تنوع زیستی، و افزایش خطر آتشسوزی در اراضی خشک و جنگلی اطراف. بنابر اظهارات اخیر وزیر نیرو، سد لتیان نیز در حال حاضر تقریباً خالی از آب است. این مسئله نگرانیها درباره تأمین آب شرب در ماههای آینده را دوچندان کرده است. همچنین، کاهش سطح آب در سد ماملو که یکی از منابع اصلی تأمین آب پایتخت است، میتواند منجر به اعمال محدودیتهای شدیدتر در مصرف آب و حتی قطع موقت آن در برخی مناطق شود.
آبرسانی با تانکر به مردم استان چشمههای ایران
استان چشمههای ایران نیز چند سالی میشود که حال خوبی ندارد. بر اساس آمارها ناپایداری آب شرب به تمام روستاهای «ازنا» در استان لرستان رسیدهاست و در نتیجه وضعیت سومین حوضه آبریز پُر باران ایران را در شرایط بحرانی قرار داده است. به طوری که تنها در بخش چابلق ۲۵ روستا با تانکر آبرسانی میشود. پیشتر، سدها را در دل کوهستانهای لرستان که به سرزمین آبشارها معروفند، احداث کردند تا روح زندگی را به زمینهای زراعی برگردانند، سدهایی که به دلیل خشکسالیها ته کشیدند و دست زمین از سخاوتش تهی شد.
اما تازیانههای خشکسالی تن دشتهای «ازنا و کوهدشت» را بیشتر از سایر نقاط لرستان کبود کرده است، چاکهای زمین پر واضح کاهش سطح آب را در این مناطق نشان میدهند.به گواه آمارها، سطح آبهای زیرزمینی در این مناطق (ازنا و کوهدشت) به ترتیب ۲۱.۵ متر و ۹.۴ متر افت کرده و باعث کسری مخزن آب بهمیزان ۱۸۵ میلیون مترمکعب در دشت ازنا و ۱۱۸ میلیون مترمکعب در دشت کوهدشت شده است.
سدها نباشند، سیل زندگی مردم را نابود میکند
بر اساس اعلام او، سدهای خراسان شمالی اکنون درست در نقطه مقابل مهار سیلابهای مخرب، در شرایطی که طی چند سال اخیر بارندگی مناسبی در این استان روی نداده و به گواه گزارشهای رسمی هواشناسی بیش از ۴۰ درصد کاهش بارندگی در این استان به ثبت رسیده است، با ذخیرهای هرچند اندک، تکیهگاهی ایمن برای تضمین محصول کشتزارها و بقای باغهای پاییندست هستند. مدیر عامل شرکت آب منطقهای خراسان شمالی گفت که در همین روزها که بهصورت میانگین، ۷۵ درصد مخازن سدهای استان خالی است، سد بارزو شیرشوان با تأمین اندک آب مورد نیاز باغهای پاییندست، دلخوشی باغداران برای پیشگیری از خشک شدن باغهاست. سد شیریندره نیز با تأمین اندک آب مورد نیاز موجب تضمین دسترنج آنها در کشتزارهاست.
source