آرمان امروز: «سند شادی و نشاط اجتماعی تدوین شد» خبری که مشاور وزیر و دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور آن را اعلام کرد و در ادامه گفت: «در پایان سال گذشته به خواست وزیر فرهنگ سندی با عنوان «شادی و نشاط اجتماعی» تهیه کردیم که در هیات دولت مصوب و ابلاغ و وارد مرحله اجرایی شد. اتفاقات خوبی در این عرصه در حال رقم خوردن است.» اما مهمترین بخش این سند، ضمانت اجرایی آن است. آیا مردم با این سند شاد می‌شوند؟ مگر زمینه های غم و کمبود نشاط اجتماعی در جامعه ایرانی، که یکی از غمگین ترین کشورهای دنیا در میانگین های جهانی است، گُنگ یا ناشناخته است؟ هرچند که قادر آشنا، در گفت‌وگو با ایرنا، براین باور است: « ما در کشور سند ملی موسیقی داریم، این سند در شورای فرهنگ عمومی نوشته شد. آنجا هم به صراحت آورده شده که وقتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوزی می‌دهد، خودش می‌تواند مجوز را لغو کند. شورای فرهنگی سند موسیقی، سند هنرهای نمایشی، سند معماری و از این دست را تدوین می کند بنابراین شورای اجرایی نیست که مثلاً رویدادی را برگزار کند، ولی در نظر داشته باشیم اگر به همین اسناد در کشور عمل شود مشکلاتی که شما فرمودید اصلاً به وجود نخواهد آمد.» سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ جمهوری اسلامی ایران که بسیاری از شاخص‌های پیشرفت آن از جمله در حوزه اقتصادی، اجتماعی و علمی محقق نشده‌اند. سند ملی موسیقی که در عمل نه در حمایت از موسیقی مستقل موفق بود و نه مانع برخوردهای سلیقه‌ای با رویدادهای موسیقی شد. سند ملی زنان و خانواده که به دلیل رویکردهای سیاسی و فرهنگی متفاوت، اجرای یکپارچه و جدی نیافته است.
سال‌هاست کارشناسان، جامعه‌شناسان و دلسوزانِ فرهنگ عمومی هشدار می‌دهند که جامعه ما به‌شدت به شادی نیاز دارد. گویا تا زمانی که این نیاز در قالب «سند قابل استناد» نبود، جدی گرفته نمی‌شد. حالا که سند تنظیم شده، لابد قرار است لبخندها طبق بند و تبصره بیایند و بروند. هرچند که دولت با این اقدام، نشان داد که به فکر و اهمیت نشاط اجتماعی و شادی در جامعه است.
جایگاه جهانی صدای خنده ایرانیان در جهان
در حالی که متوسط شادکامی جهانی در ۱۰ سال گذشته (بین ۱۱۱ کشور) ۵.۵۹ بوده، متوسط این شاخص در ایران به عدد ۴.۷۶ رسیده که نه تنها زیر نرخ متوسط جهانی است بلکه فاصله زیادی با کشورهای منطقه نیز دارد. جایگاه ایران در فهرست ۱۳۷ کشور که پیمایش شاخص شادکامی در سال ۲۰۲۳ در آنها انجام شده نیز، رتبه ۱۰۱ بوده است. نمودار پیوست این گزارش داده‌های شاخص شادی کشور ایران را در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۳ نشان می‌دهد. ارزش متوسط برای سال‌های یاد شده در کشور ایران رقم ۴.۷۶ است. کمترین امتیاز مربوط به سال ۲۰۲۰ با رقم ۴.۲۷ و بیشترین امتیاز مربوط به سال ۲۰۲۳ با رقم ۴.۹۸ است. برای انجام مقایسه میزان شادی ایرانیان به نسبت شادی در سطح جهان، می‌توان از شاخص متوسط شادکامی جهانی استفاده کرد. در سال ۲۰۲۳ متوسط شادکامی جهانی (بین ۱۱۱ کشور) ۵.۵۹ بوده است. با این حساب ارقام نشان می‌دهند میزان شادی یا شادکامی در ایران زیر نرخ متوسط جهانی است و در طول سال‌های اندازه‌گیری شده، نوسان زیادی در آن به چشم نمی‌آید.
نشاط در جامعه، فقیر و غنی نمی‌شناسد
امان الله قرائی مقدم، در این رابطه به «آرمان امروز» می گوید: « جامعه از کمبود شادی و نشاط در رنج است. این موضوع تحت فشارهای اقتصادی و افزایش سرسام‌آور هزینه زندگی، بی‌کاری، فقر، اقتصاد و تفاوت طبقاتی است. سه طبقه اجتماعی از نظر جامعه‌شناسی که بالا، متوسط و پایین بود، امروز به شش طبقه تقسیم شده است. مثلا طبقه بالای اقتصادی به دو گروه بالای بالا و بالا تقسیم می‌شود. همین‌طور طبقه متوسط بالا و متوسط پایین و پایین و پایین پایین. بر اساس آمارهایی که این روزها منتشر می‌شود، طبقات اجتماعی فرو ریخته‌اند؛ یعنی طبقه متوسط بالا، به طبقه متوسط پایین رسیده و طبقه بالای بالا، به طبقه بالا تبدیل شده است و این روند تا طبقه پایین پایین ادامه دارد.» وی در ادامه می افزاید: تضادهایی است که اختلاف طبقاتی، بین مردم و مردم و مردم با سیستم ایجاد می‌کند. ممکن است یک جوان که شرایط اقتصادی مناسبی ندارد، با هم‌نسل خودش که تفریح و اوقات فراغت مناسبی دارد، تضاد و اختلاف بسیاری پیدا کند؛ به‌خصوص که امروز دنیا، دنیای مادیات شده است. به قول پیتیریم آلکساندروویچ سوروکین، جامعه‌شناس مشهور معاصر و استاد دانشگاه هاروارد که من برای نخستین بار او را به جامعه آکادمیک ایران معرفی کردم، تمدن امروزه در سطح جهان حسی و مادی است؛ یعنی وقتی به ظاهر، پوشش، تفریح و سبک زندگی هم توجه می‌کنیم، یعنی ظاهر افراد مردم را تعریف می‌کند، ناخودآگاه افراد در طبقات مختلف با هم دشمنی پیدا می‌کنند. امروز که تضاد طبقاتی در این حد رشد کرده، مشخص است که جرم و جنایت افزایش خطرناکی پیدا می‌کند. در این شرایط، توجه و تمرکز بر اوقات فراغت و تفریح می‌تواند به‌عنوان یک عنصر مؤثر مورد توجه قرار بگیرد و مسئله شادی، نشاط و تحرک اجتماعی در سراسر کشور نهادینه شود.»
source