کتابفروشیهای روسیه نامهای دریافت کردهاند که در آن فهرست ۳۷ کتاب از انتشاراتهای «ریپول کلاسیک» و «خانه تاریخ» آمده است. تامینکننده این عناوین از کتابفروشیها خواسته برای جلوگیری از «پیامدهای نامطلوب»، نسخههای باقیمانده این کتابها را بازگردانند یا معدوم کنند. در این فهرست نام آثاری از اسلاوی ژیژک، ویکتور ارافیف و ریو موراکامی دیده میشود.
بیبیسی به نسخهای از این نامه دست یافته که در تاریخ ۲۶ مه از سوی شرکت «خانه بازرگانی بیامام» به کتابفروشیهای روسیه فرستاده شده است.
این شرکت با انتشاراتهای «ریپول کلاسیک» و «خانه تاریخ» همکاری دارد. کارکنان دو کتابفروشی در گفتوگو با بیبیسی دریافت این نامه را تایید کردند.
در این نامه، شرکت بیبیام از کتابفروشیها خواسته «فورا فروش کتابهای این فهرست را متوقف کنند و آنها را بازگردانند، یا این که نسخههای باقیمانده را معدوم کنند و مدرک کتبی از معدومسازی ارائه دهند».
این درخواست خانه بازرگانی بیامام برای جلوگیری از «پیامدهای نامطلوب» و به دلیل «تردیدهایی مبنی بر مغایرت محتوای کتابها با قوانین روسیه» مطرح شده است.
در این فهرست، آثار جفری یوجنیدیس، برنده جایزه پولیتزر و نویسنده آمریکایی کتابهای خودکشی باکرهها و جنس سوم، کتاب «شوخیهای ژیژک» اثر اسلاوی ژیژک، فیلسوف و نظریهپرداز اسلونیایی و چند کتاب از نویسنده روس، ویکتور ارافیف، از جمله آخرالزمان روسی و دایرهالمعارف روح روسی هم دیده میشود. این نامه را آناستازیا نیکیتانووا، مدیرعامل شرکت بیامام، امضا کرده است. او در پاسخ به درخواست بیبیسی برای اظهار نظر، تماس تلفنی را قطع کرد و به سوالات بیبیسی در پیامرسانها هم پاسخ نداد.
یکی از کارکنان یک کتابفروشی روسیه به بیبیسی گفت: «فهرست را بررسی کردیم. در حال حاضر چنین کتابهایی نداریم. اگر داشتیم، حتما نگاه میکردیم که مشکلشان چیست. چرا این کتابها را انتخاب کردهاند، اصلا نمیدانم. وقتی آدم میترسد، هر چیزی را بزرگ میبیند. این نشانه هراس اخلاقی است که الان بازار را فراگرفته است»، کتابهای فهرست شرکت پخش بیامام را دو انتشارات مستقر در مسکو منتشر کردهاند: ریپول کلاسیک و خانه تاریخ. این دو انتشارات و شرکت بیامام ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند.
بوریس ماکارنکوف، یکی از بنیانگذاران بیامام، در مصاحبهای خود را یک «ناشر کتاب موروثی» معرفی کرده بود. پدرش، سرگئی ماکارنکوف، از ناشران معروف و رئیس و یکی از سهامداران انتشارات ریپول کلاسیک است.
بوریس ماکارنکوف در سنین جوانی در ریپول به عنوان مشاور حقوقی ارشد کار میکرد و همچنین مدیر تیم روسی سرویس کتاب صوتی سوئدی استوریتل بود. پس از آغاز جنگ اوکراین، استوریتل روسیه را ترک کرد و بوریس ماکارنکوف و تیمش انتشارات «خانه تاریخ» را تاسیس و اداره کردند.
به گزارش کومرسانت، ماکارنکوف پسر صاحب شرکت اِوربوک است که مالک حقوقی انتشارات خانه تاریخ به شمار میآید.
سرگئی ماکارنکوف به بیبیسی گفت: «فکر میکنم این موضوع به قانون مربوط به جامعه الجیبیتی مرتبط میشود، احتمالا به همین دلیل است. اما باید این سوال را از خود بیامام پرسید. من تازه از تعطیلات برگشتهام و نمیتوانم دقیقا توضیح دهم چه اتفاقی افتاده است. به نظرم این مشابه همان فهرستهای اکسمو [ناشر روس] و فهرستهای دیگر است. این روزها چنین فهرستهایی همهجا دیده میشود. این موضوع کاملا عادی است.»
او وعده داد اطلاعات بیشتری درباره فهرست بدهد اما تا زمان انتشار این گزارش، پاسخی نداده است. بوریس ماکارنکوف هم به بیبیسی گفت که او تنها یک سهامدار خرد شرکت بیامام است و از جزئیات این ماجرا خبر ندارد.
نامه شرکت پخش بیامام با فهرست کتابهایی که باید از کتابفروشیها جمعآوری یا معدوم شود، در شرایطی منتشر شده که پرونده کیفری و پر سروصدای «ناشران» در ارتباط با «افراطگرایی در زمینه الجیبیتی» در حال رسیدگی است.
در تاریخ ۱۵ مه، دادگاهی در مسکو مدیران انتشاراتهای پاپکورن بوکس و ایندیویدوم را که بخشی از گروه انتشاراتی بزرگ «اکسمو» هستند، تحت بازداشت خانگی قرار داد. دلیل این پیگرد قانونی، انتشار کتابهایی بود که ماموران امنیتی آنها را «تبلیغ الجیبیتی» میدانستند. به گفته دو منبع بیبیسی در بازار کتاب روسیه، یکی از ۱۱ متهم این پرونده، پاول ایوانوف، مدیر فروش ایندیویدوم است که در شرکت بیامام هم فعالیت داشته است.
عبارت مبهم «بروز تردیدها» در نامه شرکت بیامام به این دلیل است که قانون «تبلیغ الجیبیتی» به شکلی بسیار کلی و مبهم نوشته شده است. ناشران از سال ۲۰۲۲ درباره این خطرات هشدار داده بودند. سرگئی ماکارنکوف، رئیس «ریپول کلاسیک»، در همان زمان به شبکه آربیکی گفته بود که مفاهیم «تبلیغ» و «نمایش» در این قانون به وضوح تعریف نشدهاند.
خود او سهم کتابهای با موضوع الجیبیتی در مجموعه ریپول کلاسیک را کمتر از ۳ درصد برآورد کرده بود. اما اولگ نویکوف، همکار او در گروه اکسمو، نگاه بدبینانهتری داشت. او پیشبینی کرده بود که تا ۵۰ درصد از عناوین کتابهای بازار روسیه ممکن است در معرض تهدید قرار گیرند.
source