آرمان امروز: طبق اعلام مرکز آمار ایران، میانگین سنی فوت‌شدگان کشور در زمستان سال گذشته به ۶۷.۷ سال رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۰.۹ سال افزایش داشته است. همچنین در این بازه زمانی، میانگین سن مرگ در میان زنان بیشتر از مردان گزارش شده است. این داده‌ها در ظاهر تنها به یک تغییر عددی اشاره دارند، اما در عمق خود حامل پیام‌هایی مهم درباره تحولات جمعیتی و اجتماعی کشور هستند.
افزایش میانگین سن فوت‌شدگان می‌تواند به معنای بهبود سطح سلامت عمومی جامعه و ارتقاء شاخص‌های رفاه باشد. پیشرفت‌های نسبی در بهداشت، دسترسی بهتر به درمان، آگاهی‌بخشی در حوزه سلامت و بهبود وضعیت تغذیه از جمله عواملی هستند که به این افزایش کمک کرده‌اند. در عین حال این تغییر، نشانه‌ای است از پدیده‌ای که بسیاری از کشورهای در حال توسعه با آن مواجه‌اند: پیر شدن جمعیت. ایران که طی دهه‌های گذشته ساختار جمعیتی جوانی داشته، اکنون به تدریج وارد دوره‌ای می‌شود که سالمندان سهم بیشتری از جمعیت را تشکیل می‌دهند. این تحول پیامدهای اجتماعی و اقتصادی مهمی به همراه دارد. افزایش جمعیت سالمند می‌تواند فشار بیشتری بر نظام‌های بازنشستگی، بهداشت و خدمات اجتماعی وارد کند و از سوی دیگر نیاز به بازاندیشی در سیاست‌های جمعیتی و اشتغال را دوچندان می‌سازد.
نکته قابل توجه دیگر این گزارش، بالا بودن میانگین سن فوت زنان نسبت به مردان است؛ پدیده‌ای که نه‌تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای جهان مشاهده می‌شود. این اختلاف در امید به زندگی را می‌توان حاصل ترکیبی از عوامل بیولوژیکی و اجتماعی دانست. به طور طبیعی زنان طول عمر بیشتری نسبت به مردان دارند، اما در کنار این مسأله، سبک زندگی مردان نیز در افزایش خطر مرگ زودرس مؤثر است. مردان بیشتر در معرض مشاغل پرریسک، مصرف بالاتر دخانیات و الکل، تصادفات رانندگی و استرس‌های شغلی قرار دارند. در مقابل، زنان به طور معمول از شبکه‌های حمایتی اجتماعی قوی‌تری برخوردارند که تأثیر مثبتی بر سلامت روان و جسم آنان می‌گذارد.
این روندها در کنار یکدیگر ضرورت توجه به زیرساخت‌های مراقبت از سالمندان را برجسته می‌سازد. افزایش جمعیت سالمند نیازمند گسترش خدمات بهداشتی، ایجاد فرصت‌های مشارکت اجتماعی برای سالمندان و توجه ویژه به سلامت روان این قشر است. در همین حال، نقش زنان سالمند در خانواده‌ها و جامعه به تدریج پررنگ‌تر خواهد شد؛ موضوعی که می‌تواند هم فرصتی برای انتقال تجربه و ارزش‌های فرهنگی باشد و هم چالشی از منظر مراقبت و حمایت اجتماعی.
در نگاهی گسترده‌تر، افزایش میانگین سن فوت و تفاوت‌های جنسیتی در این شاخص، ما را با پرسش‌های مهمی درباره آینده اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور مواجه می‌سازد. در شرایطی که نرخ زاد و ولد به کاهش ادامه می‌دهد و ساختار سنی جمعیت به سمت سالمندی پیش می‌رود، لازم است سیاست‌گذاران با نگاهی جامع‌تر برای مواجهه با تحولات پیش‌رو برنامه‌ریزی کنند.
source