آرمان امروز : ایران با کسب رتبه ۱۲۶ از میان ۱۶۷ کشور در پایینترین سطوح رفاه قرار گرفته است. در حالی که در بخشهایی مانند سلامت و آموزش وضعیت نسبتا قابل قبول است، اما شاخصهایی، چون محیط زیست، کارآفرینی و سرمایهگذاری در بحران به سر میبرند. حال سوال اینجاست که چه چیزی رفاه ایرانی را تهدید میکند و راه نجات کجاست؟
رفاه در زندگی ایرانیان مفهومی گسترده و چند بعدی است که تنها به میزان درآمد یا دارایی محدود نمیشود بلکه شامل کیفیت زندگی در تمامی ابعاد آن میشود. تجربهی رفاه برای افراد و خانوادهها در ایران متأثر از عوامل گوناگونی است که هم به شرایط اقتصادی مربوط میشود و هم به مسائل اجتماعی، فرهنگی، محیطی و نهادی. در واقع رفاه یعنی داشتن زندگیای با ثبات، امید، آرامش و امکان رشد. سطح رفاه در ایران مانند هر کشور دیگری نتیجهی تعامل میان اقتصاد، سیاست، فرهنگ و نهادهای اجتماعی است. بررسی دقیق این عوامل میتواند به درک بهتری از کیفیت زندگی مردم و بهبود آن کمک بسیاری کند.
موسسه لگاتوم هر ساله وضعیت کلی رفاه در کشورهای مختلف را مورد بررسی قرار میدهد و نتایج آن را به شکل یک گزارش جامع منتشر میکند. این گزارش بر پایه یک چارچوب چند بعدی طراحی شده که در آن رفاه صرفا به مسائل اقتصادی محدود نمیشود بلکه ابعاد اجتماعی و انسانی را نیز در بر میگیرد. رفاه کشورها بر اساس دوازده معیار و شاخص اصلی ارزیابی میشود. این شاخصها در سه دسته کلی طبقهبندی شدهاند که طبقه اول شامل مولفههایی است که به ساختار اجتماعی و تعاملات درون جامعه مربوط میشوند مانند امنیت، آزادیهای فردی، عملکرد نهادهای حکومتی و پیوندهای اجتماعی. طبقه دوم جنبههای اقتصادی را پوشش میدهد که شامل شرایط سرمایهگذاری، محیط مناسب برای کارآفرینی، زیرساختهای اقتصادی و کیفیت کلی اقتصاد است. نهایتا طبقه سوم به توانمندسازی افراد جامعه میپردازد و شاخصهایی مانند بهداشت، آموزش، شرایط زندگی و پایداری محیط زیست را در بر میگیرد.
بررسی روند امتیاز کشورها نشان میدهد وضعیت رفاه در ابعاد مختلف در حال تغییر است و برخی کشورها در بهبود یا افت این شاخصها مسیرهای متفاوتی را طی کردهاند. این نگاه جامع کمک میکند تا سیاستگذاران و پژوهشگران درک دقیقتری از وضعیت رفاه در سطح ملی و جهانی به دست
آورند.
در سال ۲۰۲۳ امتیاز شاخص رفاه لگاتوم برای ایران برابر با ۴۷.۷ گزارش شده و ایران در میان ۱۶۷ کشور رتبه ۱۲۶ را کسب کرده و در مقایسه با سایر کشورها در جایگاه نسبتاً پایینی قرار دارد. در شاخص رفاه لگاتوم نقاط قوت ایران عمدتاً مربوط به حوزههای آموزش، سلامت و شرایط زندگی است. در سال ۲۰۲۳ ایران در بخش سلامت رتبه ۵۸، در بخش آموزش رتبه ۷۸ و در بخش شرایط زندگی رتبه ۸۱ را کسب کرده که بیانگر عملکرد نسبتاً مناسب در این حوزهها میباشد. با این حال، در زمینه محیط زیست وضعیت بسیار نامناسبی دارد و با رتبه ۱۵۸ یکی از پایینترین جایگاهها را به خود اختصاص داده است.
source