گلیوبلاستوما، یکی از تهاجمی‌ترین و خطرناک‌ترین انواع تومور مغزی، به دلیل رشد سریع و نفوذ به بافت‌های سالم، چالشی بزرگ برای پزشکان محسوب می‌شود. درمان این تومور مغزی بدخیم نیازمند رویکردی چند جانبه و فوری است. دکتر مرتضی اشرافی، فوق تخصص جراحی مغز و اعصاب کودکان از بیمارستان محک، در این گفتگو به تشریح علائم، روش‌های نوین تشخیص و درمان گلیوبلاستوما پرداخته است.
به گزارش بهداشت نیوز گلیوبلاستوما (Glioblastoma) یک نوع تومور مغزی بدخیم و بسیار تهاجمی است که از سلول‌های پشتیبان مغز به نام «گلیال» منشأ می‌گیرد. این تومور که با سرعت بالایی رشد می‌کند، به دلیل نفوذ ریشه‌مانند به بافت‌های سالم اطراف، یکی از چالش‌برانگیزترین سرطان‌ها برای تشخیص و درمان کامل به شمار می‌رود.
دکتر مرتضی اشرافی، فوق تخصص جراحی مغز و اعصاب کودکان در بیمارستان «محک»، ماهیت نگران‌کننده این بیماری را سرعت رشد بالا و حالت تهاجمی آن می‌داند. وی توضیح می‌دهد: «برخلاف بسیاری از تومورها با مرزهای مشخص، گلیوبلاستوما مانند ریشه‌های گیاه در بافت سالم مغز نفوذ می‌کند و همین ویژگی، حذف کامل آن را با جراحی تقریباً غیرممکن می‌سازد».
علائم هشداردهنده گلیوبلاستوما که باید جدی گرفت
به گفته این جراح مغز و اعصاب، گلیوبلاستوما علائم اختصاصی ندارد و نشانه‌های آن به محل دقیق تومور بستگی دارد. با این حال، برخی علائم عمومی و پیش‌رونده می‌توانند زنگ خطری جدی باشند:
-
سردردهای شدید و مداوم: به خصوص در هنگام صبح که با مسکن‌های عادی تسکین نمی‌یابد.
-
شروع ناگهانی تشنج: در فردی که سابقه تشنج نداشته است.
-
تغییرات شخصیتی و شناختی: مانند بی‌تفاوتی، پرخاشگری، یا اختلال در حافظه و تمرکز.
-
علائم عصبی: ضعف پیش‌رونده در یک سمت بدن، اختلال در تکلم یا مشکلات بینایی.
فرآیند تشخیص و پروتکل درمانی استاندارد
تشخیص گلیوبلاستوما با معاینه دقیق عصبی آغاز شده و با MRI مغز با تزریق ماده حاجب، به عنوان ابزار طلایی تشخیصی، ادامه می‌یابد. دکتر اشرافی تاکید می‌کند که تشخیص نهایی همواره با نمونه‌برداری (بیوپسی) و تحلیل پاتولوژی برای تعیین نوع و درجه بدخیمی سلول‌ها قطعی می‌شود.
درمان این سرطان مغز یک فرآیند تیمی و چند رشته‌ای است که شامل سه مرحله اصلی است:
-
جراحی: با هدف برداشتن حداکثر بخش ممکن از تومور بدون آسیب به عملکردهای حیاتی مغز.
-
رادیوتراپی (پرتودرمانی): برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده پس از جراحی.
-
شیمی‌درمانی: استفاده از داروی خوراکی «تموزولوماید» همزمان با رادیوتراپی و ادامه آن برای چندین دوره.
آینده درمان و گلیوبلاستوما در کودکان
دکتر اشرافی با صداقت بیان می‌کند که پیش‌آگهی این بیماری همچنان چالش‌برانگیز است، اما هدف اصلی درمان، افزایش طول عمر بیمار با حفظ کیفیت زندگی است. وی به تحقیقات گسترده در زمینه درمان‌های هدفمند (Targeted Therapy) و پزشکی دقیق (Precision Medicine) اشاره می‌کند که امیدهای جدیدی را برای آینده ایجاد کرده است.
این تومور در کودکان بسیار نادر است. امروزه در حوزه پزشکی اطفال، به جای اصطلاح کلی گلیوبلاستوما، از عبارت «گلیومای درجه بالای اطفال» (Pediatric High-Grade Glioma) استفاده می‌شود و پروفایل ژنتیکی تومور مشخص می‌گردد.[10] این طبقه‌بندی دقیق‌تر، به انتخاب درمان‌های هدفمند و پیش‌بینی بهتر آینده بیماری برای این کودکان کمک شایانی می‌کند.
منبع: مهر
source