طرح کالابرگ الکترونیک وارد مرحله‌ای تازه شده است. پس از دستور مستقیم دولت و پیگیری مجلس، حالا فاز اول اجرای این طرح با هدف تثبیت قیمت‌ها و حمایت هدفمند از اقشار کم‌درآمد در آستانه اجرا قرار دارد. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در صحن علنی مجلس از آغاز اجرای شیوه جدید این طرح خبر داد و تأکید کرد که سه دهک نخست درآمدی در مرحله اول تحت پوشش کالابرگ الکترونیک قرار می‌گیرند.
این گزارش به بررسی جزئیات کامل طرح کالابرگ الکترونیک، نحوه اجرا، مزایا، جامعه هدف، زمان‌بندی و مسیر توسعه آن در آینده می‌پردازد.
کالابرگ الکترونیک چیست و چرا وارد فاز جدید شد؟
کالابرگ الکترونیک شیوه‌ای نوین برای حمایت معیشتی از خانوارهاست که به‌جای پرداخت یارانه نقدی، اعتبار خرید کالاهای اساسی را در اختیار خانواده‌ها قرار می‌دهد. این اعتبار روی کارت بانکی یا کد ملی سرپرست خانوار فعال می‌شود.
ورود کالابرگ الکترونیک به فاز جدید به چند دلیل اصلی انجام شده است:
-
رشد شدید تورم در کالاهای اساسی
-
کاهش اثربخشی یارانه نقدی
-
مطالبه عمومی برای تثبیت قیمت‌ها
-
تأکید رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور بر اصلاح نظام یارانه‌ای
این عوامل باعث شد مجلس و دولت به سمت اجرای نسخه جدید کالابرگ الکترونیک حرکت کنند.
کالابرگ الکترونیک چگونه در فاز اول اجرا می‌شود؟
به گفته محمدباقر قالیباف، فاز نخست کالابرگ الکترونیک به‌زودی آغاز می‌شود. در این فاز:
سه دهک اول درآمدی جامعه مشمول می‌شوند
تمرکز اصلی بر تثبیت قیمت کالاهاست
اعتبار خرید ماهانه شارژ می‌شود
نیازی به ثبت‌نام جداگانه نیست
هدف از این مرحله، ایجاد آرامش روانی در بازار و تثبیت قدرت خرید مصرف‌کننده است.
نقش دولت و مجلس در اجرای کالابرگ الکترونیک
رئیس مجلس تصریح کرده است که اجرای کالابرگ الکترونیک نتیجه همکاری دولت و مجلس بوده است. به گفته وی:
-
دولت زیرساخت‌های فنی را آماده کرده است
-
مجلس چارچوب قانونی را فراهم کرده است
-
این طرح در راستای سیاست‌های کلان نظام طراحی شده است
قالیباف تأکید کرد که اجرای این طرح، پاسخ به مطالبه رهبر انقلاب برای حمایت واقعی از اقشار آسیب‌پذیر است.
کالابرگ الکترونیک و هدف «تثبیت قیمت» در بازار
یکی از مهم‌ترین اهداف کالابرگ الکترونیک در نسخه جدید، تثبیت قیمت کالاها برای مصرف‌کننده است. این هدف از دو مسیر دنبال می‌شود:
-
تعیین نرخ مرجع برای کالاهای مشمول
-
جبران مابه‌التفاوت قیمت در صورت افزایش بازار
این یعنی اگر قیمت یک کالا در بازار آزاد افزایش پیدا کند، اعتبار کالابرگ الکترونیک به شکلی تنظیم می‌شود که خانوار همان سبد قبلی را بتواند خریداری کند.
کالابرگ الکترونیک و دهک‌های تحت پوشش در فاز اول
در فاز ابتدایی، تنها سه دهک از مجموع هفت دهک مشمول تحت پوشش کالابرگ الکترونیک قرار می‌گیرند:
به گفته رئیس مجلس، در مراحل بعدی سایر دهک‌ها نیز به‌تدریج به طرح اضافه خواهند شد. این توسعه تدریجی به دولت امکان می‌دهد تا زیرساخت‌ها را بدون فشار اجرایی گسترش دهد.
کالابرگ الکترونیک چه کالاهایی را پوشش می‌دهد؟
نسخه جدید کالابرگ الکترونیک بر کالاهای اساسی متمرکز است. اقلام اصلی شامل:
تمرکز این کالاها بر تأمین حداقل سبد غذایی سالم برای خانوارهای هدف است.
استقبال مردم از کالابرگ الکترونیک در دوره‌های قبل
بررسی داده‌های رسمی نشان می‌دهد که استقبال از کالابرگ الکترونیک در دوره‌های قبلی بسیار بالا بوده است. درصد مشارکت:
-
مرحله اول: بالای ۸۵ درصد
-
مرحله دوم: نزدیک به ۹۵ درصد
-
مصرف اعتبار تخصیصی: بیش از ۹۸ درصد
این آمارها نشان می‌دهد که کالابرگ الکترونیک نه یک طرح نمایشی، بلکه یک نیاز واقعی در زندگی مردم است.
نظر کارشناسان اقتصادی درباره کالابرگ الکترونیک
کارشناسان اقتصادی معتقدند کالابرگ الکترونیک نسبت به یارانه نقدی چند مزیت مهم دارد:
-
کاهش فشار تورمی
-
هدایت یارانه به مصرف واقعی
-
جلوگیری از هدررفت منابع
-
حمایت همزمان از مصرف‌کننده و تولیدکننده داخلی
به همین دلیل، بسیاری از اقتصاددانان از اجرای نسخه جدید این طرح حمایت کرده‌اند.
کالابرگ الکترونیک و آینده دهک‌های چهارم تا هفتم
در حالی که فاز اول فقط سه دهک را پوشش می‌دهد، برنامه‌ریزی برای توسعه کالابرگ الکترونیک در فازهای بعدی به این صورت است:
به این ترتیب، در صورت تأمین منابع پایدار، هفت دهک جامعه می‌توانند تحت پوشش نهایی این طرح قرار گیرند.
بخش اختصاصی: ارتباط اجرای کالابرگ الکترونیک با حادثه جنگل‌های هیرکانی
محمدباقر قالیباف در کنار موضوع کالابرگ الکترونیک، به حادثه آتش‌سوزی جنگل‌های هیرکانی نیز اشاره کرد. اگرچه این دو موضوع ماهیت متفاوتی دارند، اما هر دو نشان‌دهنده رویکرد جدید مجلس در حوزه «مدیریت بحران» و «مسئولیت اجتماعی» هستند.
قالیباف اعلام کرد:
-
بخش بزرگی از جنگل‌های الیت چالوس از نابودی نجات یافته است
-
نیروهای امدادی عملکرد فشرده‌ای داشته‌اند
-
کمیسیون‌های تخصصی مأمور بررسی دقیق حادثه شده‌اند
این سخنان نشان می‌دهد که مجلس علاوه بر اقتصاد، تمرکز جدی بر محیط زیست نیز دارد.
کالابرگ الکترونیک و شفافیت در اجرا
یکی از تغییرات مهم در نسخه جدید کالابرگ الکترونیک، افزایش سطح شفافیت است. در این طرح:
مسیر هزینه‌کرد اعتبار مشخص است
فروشگاه‌ها به سامانه نظارتی متصل هستند
گزارش مصرف به‌صورت دقیق ثبت می‌شود
این ویژگی‌ها، احتمال رانت و سوءاستفاده را به‌شدت کاهش می‌دهد.
جمع‌بندی نهایی گزارش
در مجموع، کالابرگ الکترونیک وارد یکی از مهم‌ترین مراحل خود شده است. فاز اول این طرح با پوشش سه دهک ابتدایی، با هدف تثبیت قیمت‌ها و تقویت امنیت غذایی، به‌زودی آغاز می‌شود.
به گفته رئیس مجلس، این طرح نه یک پروژه موقت، بلکه بخشی از اصلاح ساختار حمایت معیشتی در کشور است. اگر این طرح طبق وعده‌ها اجرا شود، می‌تواند نقش مهمی در کاهش فشار اقتصادی بر خانوارها ایفا کند.این گزارش اختصاصی توسط فردانیوز تهیه شده است.
source