«تحریم »، چگونه نفت ایران را بلعید

آرمان امروز_گروه اقتصادی: رویترز با انتشار گزارشی مدعی شده که ۲۵ میلیون بشکه نفت ایران از سال ۲۰۱۸ در انبارهای چین سرگردان است. چین در ازای انبارداری این میزان نفت، بیش از ۴۵۰ میلیون دلار از ایران طلب دارد. به نظر می‌رسد که با توجه به روی کار آمدن ترامپ، ایران در تلاش است که این حجم از نفت را به فروش برساند.
از سوی دیگر، هر چند چین می‌گوید تحریم‌های یکجانبه را به رسمیت نمی‌شناسد، اما بر اساس همین به رسمیت نشناختن تحریم‌های ایران توانسته در سال‌های اخیر حدود ۹۰ درصد از صادرات نفت تهران را با تخفیف‌های سنگین خریداری کند، خریدی که میلیارد‌ها دلار صرفه‌جویی برای پالایشگاه‌های چینی به همراه داشت. انگار که اساسا آن روایت «تحریم‌ها نعمت است» را گویندگانش برای طرف‌های چینی گفته بودند و فعلا تحریم‌های ایران چنان نعمتی بر سفره‌های پالایشگاه‌های چین پهن شده است. در شرایطی که ترامپ کمتر از ۲۰ روز دیگر به کاخ سفید بازمی‌گردد، ایران به دلیل تحریم‌های دور قبل ترامپ این میزان نفت را اکنون ۶ سال است که در بن بست بنادر چین رها کرده و یا شاید بر سر بازپس گیری آن در حال رایزنی است.
احتمال افزایش تحریم‌ها علیه نفت ایران
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری منتخب آمریکا، قرار است در ۲۰ ژانویه به قدرت بازگردد و تحلیل‌گران پیش‌بینی می‌کنند که او قرار است تحریم‌های صادرات نفت ایران را مانند دوران اول ریاست جمهوری خود تشدید کند تا درآمدهای ایران محدود شود.
با توجه به گزارش رویترز باید گفت که در حال حاضر با این که چین بیش از ۹۰ درصد از نفت ایران را خریداری می‌کند، اما مایل به استفاده از نفتی نیست که مشخصا به نام ایران در انبارها ذخیره شده است. ایران در حال حاضر، با ترفندهای متفاوت و استفاده از نفت‌کش‌های غیرایرانی، نفت خود را می‌فروشد و این گونه تحریم‌ها را دور می‌زند.
با این که پالایشگاه‌های کوچک چینی، در حال حاضر از نفت ارزان ایران استفاده می‌‎کنند، اما حاضر نیستند نفتی که مشخصا به نام ایران است را به کار گیرند. به نظر می‌رسد که آن‌ها تنها حاضر به استفاده از نفت ارزانی هستند که به نام ایران به مقصد نرسیده است!
این موضوع بدان معناست که چین نیز در روابط بین‌الملل خود ملاحظاتی دارد. با این که مقامات چینی بارها عنوان کرده‌اند که تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا را به رسمیت نمی‌شناسند، اما مشخص است که حاضر نیستند روابط ۵۰۰ میلیارد دلاری خود با آمریکا را به خاطر نفت ایران به خطر بیندازند. سال ۲۰۲۳، حدود ۵۰۰ میلیارد دلار کالا یا معادل ۱۵ درصد از ارزش کل صادرات چین به آمریکا صادر شد و با بازگشت ترامپ، چین نمی‌تواند به راحتی این مراوده تجاری را از دست بدهد.
پول نفت ایران کجاست؟
رقم طلب آب رفته ایران از کره جنوبی در حالی ۶ میلیارد دلار است که بار‌ها برای بازگرداندن آن در همین ۶ سال گذشته جارو جنجال و سروصدا به راه افتاد و اتفاقا دولت سید ابراهیم رئیسی بار‌ها بر طبل شادانه کوبید که طلب ایران از کره جنوبی می‌آید و البته هر بار نیامد و حالا نیز در بانک‌های قطری بلوکه شده است؛ حال، اما با افشاگری رویترز مشخص شده به اندازه حدود یک سوم آن طلب هزار بار آمده و نیامده، نفت این مملکت در بنادر چین گیر افتاده و هیچ تعیین تکلیفی نیز درباره آن‌ها رخ نداده است.
کما این که رویترز مدعی است شرکت ملی نفت ایران، نفت را در بنادر دالیان و ژوشان در شرق چین، یعنی همان بنادری که مخازن نفت را اجاره کرده بود، ذخیره کرده است. اجاره مخازن انعطاف‌پذیری لازم را به شرکت ملی نفت ایران داده بود تا برای فروش نفت در چین یا ارسال آن به سایر خریداران اقدام کند.
مساله این است که در اوایل سال ۲۰۱۹، دولت اول ترامپ معافیت‌های ایران را لغو کرد و نفت ذخیره‌شده ایران در چین نیز هرگز خریدار پیدا نکرد، و گمرک چین این نفت را ترخیص نکرد تا دستکم به ایران بازگردد و به این ترتیب نفت ایران در مخازن چینی به دام افتاد.
هزینه دور زدن تحریم ها
دور زدن تحریم‌ها برای هر کشوری هزینه دارد و بزرگ‌ترین هزینه‌ای هم که ایران در زمان دور زدن تحریم‌ها داده دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد بود که پدیده‌ای به نام بابک زنجانی به وجود آمد که در دولت بعدی از سوی بیژن زنگنه وزیر نفت وقت فاش شد و هنوز هم مشخص نیست که پول‌هایی که این فرد بابت فروش نفت به دست آورده به کجا رفته است. متاسفانه هزینه دور زدن تحریم‌ها از بیت‌المال داده می‌شود و هزینه آن هم دود شدن ارزهای نفتی است که صاحب این ارزها عموم مردم هستند.  وقتی تحریم باشید، دیگر نمی‌توانید مایحتاج کشور را با مناسب‌ترین قیمت وارد کنید بلکه مجبور می‌شوید به «ممکن‌ترین شکل» وارد کنید. ورود به بازی دور زدن تحریم‌ها، دیگر کار یک تاجر عادی نیست. کار کسانی است که به منابع ده‌ها میلیارد دلاری کشور دسترسی دارند و می‌توانند با این پول درشت، ریسک کنند، چراکه هزینه این ریسک را خودشان نمی‌دهند و از کیسه ملت می‌رود. در این زمینه برآوردها حاکی است در دو دولت احمدی‌نژاد و روحانی، حدود ۴۰۰ میلیارد دلار صرف دور زدن تحریم‌ها شده است. این ۴۰۰ میلیارد دلار در جیب کسانی رفته که متخصص «دور زدن تحریم‌ها» بوده‌اند. این پولی است که سه برابر هزینه ساخت ایستگاه فضایی بین‌المللی است. پولی است که بودجه ۵ سال کشوری مانند مالزی است و با این پول می‌شد ۳۰۰ برج مانند برج خلیفه دوبی ساخت! اما کاسبان تحریم‌ها، از چنین پولی نخواهند گذشت.