آرمان امروز-گروه اقتصادی: اقتصاد دیجیتال به‌عنوان یکی از حوزه‌های مهم و رو به رشد در جهان، نقشی اساسی در توسعه اقتصادی کشورها ایفا می‌کند. بر اساس آمارهای رسمی، حجم این اقتصاد حدود ۳۰ میلیاردلار است و پتانسیل ۱۵۰ میلیارد دلاری دارد. این بخش، به‌ویژه طی سال‌های اخیر، اهمیت بیشتری پیدا کرده و سرمایه‌گذاری‌های متعددی در حوزه‌های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات، تجارت الکترونیک، فین‌تک‌ها و استارتاپ‌ها انجام شده است. با این حال، علیرغم رشد و پیشرفت‌های چشمگیر، اقتصاد دیجیتال ایران با مشکلات و چالش‌های ساختاری و اجرایی متعددی روبه‌روست که مانع از بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های آن شده است.
یکی از مهم‌ترین عوامل رشد اقتصاد دیجیتال در ایران، دسترسی گسترده به اینترنت و توسعه زیرساخت‌های مخابراتی است. افزایش ضریب نفوذ اینترنت در کشور و دسترسی به خدمات اینترنتی ارزان، امکان رشد کسب‌وکارهای دیجیتال و توسعه استارتاپ‌های مبتنی بر فناوری را فراهم کرده است. پلتفرم‌های تجارت الکترونیک، خدمات حمل‌ونقل اینترنتی، پرداخت‌های آنلاین و ارائه خدمات بانکی دیجیتال، نمونه‌هایی از تحولاتی هستند که در این حوزه به وجود آمده‌اند. این پیشرفت‌ها به‌ویژه در دوران شیوع کرونا، زمانی که بسیاری از کسب‌وکارها به ناچار به فضای آنلاین مهاجرت کردند، نقش بسیار پررنگ‌تری پیدا کرد.
با این حال، اقتصاد دیجیتال ایران همچنان با موانع قابل‌توجهی دست‌وپنجه نرم می‌کند. یکی از چالش‌های اصلی، فقدان قوانین و مقررات شفاف و پایدار در حوزه فناوری‌های نوین و دیجیتال است. سیاست‌های ناپایدار، محدودیت‌های ناشی از فیلترینگ و کندی اینترنت، باعث شده تا کسب‌وکارهای دیجیتال نتوانند به‌صورت پایدار و با اطمینان بلندمدت فعالیت کنند. بسیاری از شرکت‌های استارتاپی به دلیل نااطمینانی‌های قانونی و محدودیت‌های اینترنتی با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند و برخی حتی مجبور به توقف فعالیت‌های خود شده‌اند.
چالش دیگر مربوط به مسائل مالی و سرمایه‌گذاری است. کسب‌وکارهای دیجیتال، به‌ویژه استارتاپ‌ها، نیازمند منابع مالی قابل‌توجه برای توسعه و رشد هستند، اما دسترسی به منابع مالی مناسب، چه از طریق بانک‌ها و چه از طریق سرمایه‌گذاران خصوصی، در ایران محدود است. نبود بسترهای مناسب برای جذب سرمایه و مشکلات مربوط به سیستم بانکی، از جمله موانع جدی برای رشد این کسب‌وکارها محسوب می‌شود.
نقص در زیرساخت‌های حقوقی و اجرایی نیز از دیگر چالش‌های اقتصاد دیجیتال ایران است. قوانین حقوق مالکیت معنوی و امنیت داده‌ها، در حالی که اهمیت فراوانی در حمایت از کسب‌وکارهای دیجیتال دارند، به طور کامل در ایران پیاده‌سازی نشده‌اند. این موضوع باعث می‌شود تا بسیاری از نوآوری‌ها و خدمات دیجیتال با خطر کپی‌برداری و نقض حقوق مالکیت معنوی مواجه شوند. همچنین، نواقص در زیرساخت‌های قانونی مربوط به پرداخت‌های آنلاین و قراردادهای دیجیتال، مشکلاتی در تأمین امنیت و اطمینان کاربران ایجاد کرده است. در مجموع، اقتصاد دیجیتال در ایران با وجود ظرفیت‌ها و پیشرفت‌های اخیر، هنوز با مشکلات متعددی مواجه است. برای بهره‌برداری کامل از این پتانسیل‌ها و تسریع در رشد و توسعه آن، نیازمند ایجاد زیرساخت‌های قانونی، بهبود وضعیت زیرساخت‌های ارتباطی، تسهیل دسترسی به منابع مالی و همچنین حمایت از نیروی کار متخصص هستیم. توسعه اقتصاد دیجیتال در ایران می‌تواند نقشی کلیدی در رشد اقتصادی، اشتغال‌زایی و افزایش رفاه عمومی ایفا کند، اما این امر مستلزم رفع موانع موجود و ایجاد فضایی پایدار و حمایتی است.
source