جشن تلو، نماد فرهنگ و سنت قوم بلوچ

در این روزهای گرم تابستانی در شهرم حال‌ و هوای دیگری حاکم است. مردم حس و حال دیگری دارند. هرکسی در تکاپو و انجام کاری است. جنبش در شهر زیاد است. از کوچه پس کوچه‌های شهر صدای شادی و بازی کودکان بلند می‌شود.

 نبض بازارها در این روزها به‌تندی می‌زند. بازارها پر رونق و شلوغ هستند. رفت و آمدها و خریدها زیاد هستند. میان همه صداها و همهمه‌ها، صدای جار زدنِ چارجی‌ها که از هر سمت‌و سوی بازار بلند است، گوش‌ها را خراش می‌دهد. گویا هر کدام‌شان می‌خواهد در بلندی صدا از دیگری سبقت بگیرد. هر کسی غرق عالم خود است. فروشنده به‌فکر فروش کالای خود و خریدار به‌فکر خرید مرغوب و با کیفیت است.

خانه‌تکانی‌ها و شستشوها و رفت‌و روها انجام شده‌اند و از شرّ بوی مواد شوینده‌ها خلاص شده‌ایم. خانه‌های تمیز و مرتب آماده‌ی پذیرای مهمانی هستند. مهمانی که با آمدنش به‌خانه‌ها صفا و خوشی می‌آورد. گرد غم‌ها را از دل‌ها می‌زداید و بذر شادی در دل‌ها می‌کارد. لبخند بر چهره‌ها می‌نشاند و گره میان ابروها را می‌گشاید. 

بوی خوشِ حنا و صدای خنده‌ها در خانه‌ها می‌پیچد. دست‌ها با حنا نقش و نگار می‌شوند و سرخی سر انگشت‌ها تا مدت‌ها باقی می‌ماند. دید و بازدید‌ها میان خانه فک و فامیل‌ها، دوستان و آشنایان و طلب حلالیت‌‌ها شروع می‌شود. دلخوری‌ها و کدورت‌ها دور می‌شوند. همه این‌ها مزه عید را چند برابر می‌کند.

در بلوچستانِ ما، به مدت سه روز بعد از عید قربان همچنان فضای عید برقرار است، کودکان و نوجوانان جشن و شادی میگیرند، جشن خاصی به‌نام “ٹِلّو”. در روستاها کودکان و نوجوانان اهالی روستا در این شب ها لباس‌های عید را بر تن می‌کنند و از خانه‌ها بیرون می‌زنند. زیر آسمان پرستاره آتش روشن می‌کنند و دور آن می‌نشینند. بازی و شعرخوانی و شادی شروع می‌شود. مشعل‌هایی از آتش در دست می‌گیرند و می‌چرخانند که در زبان بلوچی به آن” شیک” می‌گویند. اهالی روستا برای آن‌ها عیدی آماده می‌کنند تا در جشن ٹلو به آن‌ها بدهند. کودکان و نوجوانان توبره‌ به‌دست، دم در خانه‌ها برای گرفتن عیدی می‌روند. به هر خانه‌ای که می‌رسند، کنار پنجره‌ می‌ایستند تا صدایشان شنیده شود با خواندن شعرهای مخصوص، به اهل خانه خبر می‌دهند که برای گرفتن عیدی آمده‌اند. اهل خانه‌ها با لبخند بلند می‌شوند و عیدی آن‌ها را که شیرینی، آجیل، شکلات و دیگر خوراکی‌ها است در توبره‌شان قرار می‌دهند. 

شعری که به زبان بلوچی می‌خوانند؛

ٹلو ٹلو باران

باران شوتَه پــَه دَارا

ٹلِّ لَگِّتَه بـِـه پادَی

پادِی پُروشتَه شَه بَندا

جو پـَه جو‌دارا

گَلَّه پـَه سردارا

جشن ٹِلّو از سال‌ها پیش در بین اقوام مختلف بلوچ مرسوم بوده است

رقیه قنبرزهی

انتهای پیام/