آرمان امروز- ارسلان علینژاد شهری: جریان جنگ ۱۲روزه با همه مشکلات، شهدا و ویرانی هایی که برای کشور ما به یادگار گذاشت، اما یک درس بزرگ به ما ایرانی ها داد که سرزمین، نام یا خاک «ایران» چه ظرفیت عظیمی در وحدت و همبستگی ملی و اجتماعی دارد. در این دوران که وحدت و انسجام ملی چشم گرفت، پدیده‌ای بود که در آن، طیف‌های مختلف سیاسی و اجتماعی با وجود تفاوت دیدگاه‌ها، به اشتراک نظر رسیدند و اولویت را به پایداری و دفاع از وطن دادند. این همگرایی بی‌سابقه، از منظر تحلیل‌گران، باید به نام «ایران» ثبت شود.
دکتر پزشکیان نیز در اظهارات خود، بر ارزش بی‌بدیل این وحدت ملی تأکید کرد و آن را پدیده‌ای «غیرقابل قیمت‌گذاری» خواند. او با بیان اینکه حتی کسانی که مورد جفا قرار گرفته بودند و با آنان برخوردهای مناسبی صورت نگرفته بود، کسانی که در زندان بودند یا کسانی که با نارضایتی کشور را ترک کرده بودند نیز به دفاع از کشور برخاستند، تصریح کرد: «این سرمایه وحدت و انسجام که در این ۱۲ روز ایجاد شده به هیچ‌وجه قابل قیمت‌گذاری نیست.» در این شرایط بررسی علل و عوامل شکل‌گیری این همبستگی اجتماعی نشان می‌دهد که اگرچه متغیرهای متعددی در این روند نقش داشته‌اند، اما هیچ‌یک به اندازه «خودِ ایران» و جایگاه آن در قلب مردم، تأثیرگذار نبوده است.
با توجه به خطراتی که زیرساخت‌ها و منافع ملی را تهدید می‌کند، اولویت اصلی کشور باید بر حفظ و تقویت سرمایه اجتماعی شکل‌گرفته در جریان این جنگ و وحدت ملی باشد. این سرمایه، متعلق به «وطن» است و باید برای حفظ آن تلاش جمعی صورت گیرد. در برخی تحلیل‌ها تلاش شده است نقش عوامل بیرونی یا موقتی در ایجاد این وحدت پررنگ جلوه داده شود؛ اما چنین رویکردهایی اغلب ناشی از ضعف تحلیلی هستند و به نوعی ارزش و نقش ایران در ایجاد این انسجام را نادیده می‌گیرند. واقعیت این است که ایران، به عنوان وطن و خانه مشترک ۹۰ میلیون ایرانی، عنصر اصلی در شکل‌گیری این انسجام ملی بوده است. در چنین شرایطی، تقویت عناصر هویت‌ساز ملی و بازتعریف مؤلفه‌های هویت ایرانی-اسلامی، ضرورتی دوچندان می‌یابد. ایران نه تنها سرزمینی فیزیکی، بلکه مفهومی فرهنگی، تاریخی و عاطفی است که موجب همگرایی اقشار مختلف جامعه شده است.
انسجام و وحدت در سایه وطن
محسن پاک‌آیین، دیپلمات پیشین کشورمان در گفت وگو با «آرمان امروز» و در این رابطه می گوید: «تمدن ایرانی و تمدن اسلامی هر دو مایه مباهات نظام جمهوری اسلامی و ملت ایران هستند. دوقطبی‌سازی میان ایرانیت و اسلامیت، از جمله مشکلاتی بود که برخی افراد مطرح می‌کردند، در حالی که سران نظام هیچ‌گاه چنین باوری نداشتند. یکی از دستاوردهای این جنگ، اثبات وحدت و هم‌افزایی این دو بُعد بود. ایرانِ اسلامی و مسئله وطن در چارچوب اسلام برای ما اهمیت زیادی یافت و انسجامی که شکل گرفت، انسجامی ملی و میهن‌دوستانه بود که بر پایه اعتقادات دینی و اسلامی بنا شد. امیدواریم که این مسیر تداوم یابد. ریشه بسیاری از این شبهات، تبلیغات رسانه‌های خارجی بود که تلاش می‌کردند ایرانیت را از اسلامیت جدا نشان دهند، حال آن‌که هم حضرت امام (ره) و هم رهبر معظم انقلاب همواره بر اهمیت توأمان مفاهیم ملی و اسلامی تأکید داشته‌اند. در آینده نیز، نخبگان کشور موظف‌اند این مسیر را با قدرت ادامه دهند.»
ایران، شعار نبود
در پایان باید به این موضوع اشاره کرد که میهن دوستی نه‌تنها در قالب شعار، بلکه به‌عنوان یک نیروی محرکه اجتماعی و فرهنگی، در مواجهه با تهدیدات خارجی و تجاوز، به‌وضوح خود را نشان داد. این روحیه ملی، مردم را به میدان آورد، موجب حمایت از نیروهای مدافع وطن شد و اراده‌ای جمعی برای حفظ یکپارچگی کشور شکل داد. در چنین فضایی، تقویت عناصر هویت‌ساز ملی، بازتعریف مؤلفه‌های «ایرانی‌بودن» و ارتقاء روحیه وطن‌دوستی در جامعه، بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. ایران برای ۹۰ میلیون ایرانی، نه‌فقط یک کشور، بلکه خانه، مبدأ هویت و مظهر کرامت است. دفاع از وطن، فراتر از گرایش‌های سیاسی، به دغدغه‌ای مشترک و حیاتی بدل شده است. با توجه به مخاطرات پیش‌رو برای زیرساخت‌ها، سرمایه‌های انسانی و انسجام اجتماعی، ضروری است که سرمایه اجتماعی شکل‌گرفته حول محور وطن، حفظ و تقویت شود. این انسجام، بزرگ‌ترین پشتوانه‌ی ملی در برابر تهدیدات آینده خواهد بود.
source