آینده پول ملی در هاله‌ای از ابهام!

آرمان امروز : تصویب امکان چاپ چک‌پول‌های ۲۰۰ و ۵۰۰ هزار تومانی، اگرچه از منظر اجرایی یک اقدام فنی و اختیاری تلقی می‌شود، اما در سطح کلان، هشداری جدی نسبت به وضعیت ناپایدار اقتصاد ایران است. مقایسه با تجربه کشور‌های گرفتار در دام تورم بالا نشان می‌دهد که این راه‌حل اگر بدون سیاست‌گذاری پولی منسجم و اصلاحات اساسی باشد، صرفاً مسیر سقوط ارزش پول ملی را تسریع خواهد کرد.
طی روز‌های اخیر و در حالی که هنوز افکار عمومی درگیر تبعات اقتصادی جنگ ۱۲ روزه و شوک‌های تورمی آن است، یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس از تصویب امکان چاپ چک‌پول‌های ۲۰۰ و ۵۰۰ هزار تومانی خبر داده است.
اقدامی که اگرچه در ظاهر با هدف تسهیل دسترسی مردم به پول نقد عنوان شده، اما در بطن خود، نشانه‌هایی نگران‌کننده از تشدید بحران پولی، افت اعتماد عمومی به ریال، و چشم‌انداز تورم افسارگسیخته را با خود به همراه دارد.
میثم ظهوریان، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها اعلام کرده: «امکان چاپ چک پول‌های دویست هزار تومانی و پانصد هزار تومانی هم تصویب شده است… این اختیار به بانک مرکزی داده شده که در شرایط خاص این کار را انجام دهد.»
او همچنین افزوده که این تصمیم در چارچوب آمادگی برای «ایام جنگ» و «بحران» گرفته شده و گرچه فعلاً بحران پایان یافته، اما این اختیار برای «آینده» در نظر گرفته شده است. به گزارش اقتصاد ۲۴، افزایش رقم چک‌پول‌ها معمولاً نشانه‌ای از کاهش ارزش پول ملی و تورم بالا است. زمانی که مردم برای خرید‌های روزمره به حجم زیادی پول نیاز دارند، چک‌پول‌های قبلی کارایی خود را از دست می‌دهند.
در نتیجه، سیاست‌گذاران ناچار می‌شوند اسکناس یا چک‌پول‌هایی با رقم‌های بزرگ‌تر چاپ کنند. برای مثال یکی از مواردی که این مشکل در آن مشهود است، معضل تامین اسکناس خودپردازهاست. در مواقعی که تقاضا‌ها افزایش می‌یابد، مانند روز‌های پایانی سال، بار‌ها پیش‌آمده که متقاضیان به خودپرداز‌های متعددی مراجعه کرده‌اند و با نبود اسکناس مواجه شده‌اند. در بسیاری از مواقع هم اسکناس‌های ریز در خودپرداز‌ها وجود نداشته و تنها اسکناس‌های ۵۰ و ۱۰۰ هزار‌ تومانی موجود است. بانک‌مرکزی در همین رابطه تاکید کرده‌ است که در بسیاری از موارد، هزینه چاپ برخی اسکناس‌ها از ارزش آنها بیشتر شده و به همین دلیل چاپ اسکناس جدید دیگر صرفه اقتصادی ندارد. در چنین شرایطی چاپ اسکناس درشت می‌تواند این مساله را برطرف کند.
یکی دیگر از مشکلاتی که ریز‌بودن اسکناس‌ها در ایران به‌وجود می‌آورد، تا حدودی جنبه اجتماعی دارد. بار‌ها دیده‌شده افرادی از خارج کشور به ایران سفر می‌کنند و قصد تبدیل پول خود به‌ریال را دارند، برای مثال به ازای یک اسکناس ۱۰۰ دلاری یا ۱۰۰ یورویی، حجم بالایی اسکناس‌ریالی دریافت می‌کنند که همین موضوع می‌تواند به وجهه بین‌المللی اقتصاد ایران ضربه وارد کند. به‌دنبال این موضوع در صورتی‌که اسکناس‌های درشت چاپ شوند این مساله تا حدودی کمرنگ خواهد شد.