آرمان امروز-سرویس دیپلماسی: دولت چهاردهم، به ریاست مسعود پزشکیان که از مرداد ۱۴۰۳ کار خود را آغاز کرد، با شعار وحدت ملی و تمرکز بر دیپلماسی همگرایانه، گام‌های بلندی در راستای بهبود پیوندها با کشورهای خاورمیانه و خلق هم‌افزایی منطقه‌ای برداشت. این دولت با بهره‌گیری از سیاستی خردمندانه و تعامل‌محور، توانست ارتباطات ایران با همسایگان و دیگر کشورهای منطقه را بازسازی کرده و به کاهش التهاب‌های منطقه‌ای یاری رساند. دستاوردهای این دولت در ترمیم روابط با کشورهایی که سال‌ها از ایران فاصله داشتند، مانند مصر و بحرین، و همچنین تقویت همکاری با دیگر قدرت‌های منطقه‌ای، نشان‌دهنده یک رویکرد نوین در سیاست خارجی ایران بود.
یکی از برجسته‌ترین دستاورهای دولت چهاردهم، بازسازی پیوندها با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، به‌ویژه عربستان سعودی، قطر، کویت و نیز احیای روابط با مصر و بحرین بود. پس از سال‌ها ناسازگاری در روابط ایران و عربستان، دولت پزشکیان با اتخاذ رویکردی گفت‌وگومدار، مسیر را برای کاهش اختلافات هموار کرد. رایزنی‌های مستقیم میان وزرای خارجه دو کشور، از جمله دیدارهای سیدعباس عراقچی با همتایان سعودی، به امضای توافق‌نامه‌هایی در حوزه‌های بازرگانی، انرژی، و حمل‌ونقل انجامید.
این توافق‌ها، که در جریان سفرهای پزشکیان به قطر و عربستان تقویت شدند، شامل همکاری‌هایی برای گسترش تجارت منطقه‌ای و کاهش وابستگی به دلار در مبادلات دوجانبه بود. برای نمونه، در سفر پزشکیان به قطر، شش سند همکاری امضا شد که یکی از آن‌ها به تقویت مبادلات اقتصادی بدون استفاده از ارزهای خارجی اختصاص داشت. این اقدامات نه‌تنها به بهبود مناسبات اقتصادی یاری رساند، بلکه به کاهش تنش‌های سیاسی و ایجاد اعتماد متقابل کمک کرد.
احیای روابط با مصر و بحرین، پس از سال‌ها قطع ارتباط، یکی از نقاط عطف دیپلماسی دولت چهاردهم بود. سفر تاریخی پزشکیان به مصر، که پس از سال ها، اولین حضور یک رئیس‌جمهور ایرانی در این کشور بود، نشانه‌ای از اراده جدی دو طرف برای بازسازی روابط بود. این سفر، که با استقبال گرم عبدالفتاح السیسی همراه شد، به توافق‌هایی برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و دیپلماتیک منجر گردید. تغییر نام خیابان خالد اسلامبولی در تهران به نام سید حسن نصرالله، به عنوان اقدامی نمادین، گامی در جهت رفع موانع تاریخی بود و از سوی قاهره به عنوان نشانه‌ای از حسن نیت ایران مورد استقبال قرار گرفت. در مورد بحرین، مذاکرات دیپلماتیک در حاشیه مراسم تحلیف پزشکیان و گفت‌وگوهای بعدی با میانجی‌گری کشورهایی مانند عمان و عراق، به ایجاد سازوکارهایی برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک منجر شد. این تحولات، عزم دولت چهاردهم را برای بازسازی پیوندها با این دو کشور کلیدی نشان داد.
دولت چهاردهم همچنین با تمرکز بر تقویت روابط با عراق، به عنوان یکی از همسایگان راهبردی، نقش مهمی در ثبات منطقه‌ای ایفا کرد. در سفر پزشکیان به بغداد، چندین سند همکاری در زمینه‌های بازرگانی، فرهنگی و آموزشی امضا شد که نشان‌دهنده تعهد دو کشور به تعمیق مناسبات بود. پیشنهاد حذف دلار از مبادلات تجاری، که از سوی رئیس‌جمهور عراق مطرح و از سوی ایران پذیرفته شد، گامی مهم برای کاهش تأثیر تحریم‌های غربی بود. این همکاری‌ها نه‌تنها به تقویت اقتصاد دو کشور کمک کرد، بلکه به ایجاد همگرایی منطقه‌ای در برابر تهدیدات مشترک، یاری رساند.
پیوندها با کشورهای غیرعربی منطقه، مانند ترکیه و ترکمنستان، نیز در دولت چهاردهم به شکلی چشمگیر بهبود یافت. پزشکیان در سفر به ترکمنستان برای حضور در همایش بین‌المللی «پیوند تمدن‌ها و زمان‌ها» از این فرصت بهره برد تا مناسبات دوجانبه را در حوزه‌های انرژی و بازرگانی گسترش دهد. این سفر نشان داد که دولت چهاردهم به دنبال بهره‌گیری از اشتراکات تاریخی و فرهنگی برای تقویت پیوندهای منطقه‌ای است. با ترکیه نیز، گفت‌وگوها برای همکاری در زمینه‌های امنیتی و اقتصادی، به‌ویژه در مدیریت بحران‌های منطقه‌ای مانند وضعیت منطقه، ادامه یافت. این تعاملات به ایران امکان داد تا جایگاه خود را به عنوان یک بازیگر اثرگذار در منطقه استوار کند.
یکی از ویژگی‌های برجسته دیپلماسی دولت چهاردهم، تأکید بر همبستگی کشورهای منطقه در برابر چالش‌های مشترک بود. پزشکیان در دیدار با نمایندگان کشورها، بر اهمیت همکاری برای مقابله با تخاصمات تأکید کرد. او بیان داشت که کشورهای منطقه با تقویت پیوندها و تبادل ظرفیت‌ها می‌توانند کیفیت زندگی مردم خود را بهبود بخشند. این رویکرد، که ریشه در نگاه وفاق منطقه‌ای داشت، به ایجاد هم‌افزایی در برابر تهدیدات خارجی کمک کرد. برای نمونه، در دیدار با رئیس‌جمهور الجزایر، عراقچی بر گسترش مناسبات با کشورهای منطقه تأکید کرد و خواستار اتحاد برای توقف تخاصمات شد. این مواضع، ایران را به عنوان یک قدرت حامی صلح و ثبات در منطقه معرفی کرد.
دیپلماسی پویای دولت چهاردهم همچنین به کاهش تأثیر تحریم‌ها یاری رساند. با گسترش مناسبات بازرگانی و اقتصادی با همسایگان، ایران توانست مسیرهای تازه‌ای برای تجارت و صادرات ایجاد کند. برای مثال، فعال‌سازی راه‌گذر ترانزیتی شمال-جنوب، که ایران را از طریق خلیج فارس و دریای خزر به بازارهای جهانی متصل می‌کند، به توسعه اقتصادی منطقه کمک کرد. این راه‌گذر، که ایران را به محور کلیدی تبدیل کرده، به کشورهای محصور در خشکی اوراسیا امکان دسترسی به آب‌های آزاد داد و جایگاه ژئوپلیتیکی ایران را تقویت کرد.
در تایید این دستاوردهای دولت چهاردهم در حوزه دیپلماسی منطقه ای، مرتضی مکی می گوید: دولت چهاردهم با پیگیری سیاستی خارجی متوازن، توانست روابط با قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای را مدیریت کند. در حالی که برخی کشورهای خلیج فارس به حفظ حضور نظامی آمریکا در منطقه تمایل داشتند، ایران با تقویت پیوندها با چین و روسیه، به ایجاد تعادل در منطقه یاری رساند. این رویکرد چندجانبه، به ایران امکان داد تا در برابر فشارهای خارجی مقاومت کند و همزمان روابط دوستانه‌ای با همسایگان برقرار نماید.
وی افزود: در مجموع، دولت چهاردهم با تمرکز بر همگرایی منطقه‌ای و دیپلماسی پویا، جایگاه ایران را به عنوان یک قدرت کلیدی در خاورمیانه استوار کرد. بازسازی روابط با مصر و بحرین پس از سال‌ها دوری، در کنار گسترش همکاری‌ها با دیگر کشورهای منطقه، نشان‌دهنده موفقیت این دولت در پیشبرد صلح و ثبات بود. سفرهای متعدد پزشکیان، امضای توافق‌نامه‌های دوجانبه، و تأکید بر وحدت کشورهای منطقه، نشانه‌ای از تعهد دولت به خلق چارچوبی منطقه‌ای برای همکاری و توسعه بود که می‌تواند به ثبات پایدار در خاورمیانه منجر شود.
source