آرمان امروز : در روزهایی که سیاست داخلی ایران بیش از هر زمان دیگری نیازمند گفت‌وگوهای ساختاری، تصمیم‌سازی‌های دقیق و ارائه راهکار از سوی نهادهای رسمی و مدنی است، جریان غالب به‌گونه‌ای دیگر رقم می‌خورد: حاشیه‌ها بر متن سایه انداخته‌اند. یک اظهارنظر کوچک، یک رخداد کم‌اهمیت یا یک جنجال زودگذر به‌سادگی فضای سیاسی را برای چند روز به خود مشغول می‌کند؛ درحالی‌که مسائل اصلی و بنیادین به حاشیه رانده می‌شوند.
فقدان احزاب قدرتمند و نظام‌مند یکی از ریشه‌های اصلی این آشفتگی است. احزابی که می‌توانستند موضوعات کلیدی سیاست داخلی را بررسی، اولویت‌گذاری و به راه‌حل تبدیل کنند، امروز جای خود را به واکنش‌های مقطعی و پراکنده داده‌اند. نتیجه آن است که هر اظهار نظر کوچک از سوی نمایندگانی با حداقل پایگاه رأی قادر است فضای سیاسی را برای روزها تحت‌تأثیر قرار دهد و مسیر توجه عمومی را منحرف کند.
این رفتار البته مختص سیاست نیست؛ نمونه مشابه در ورزش ایران نیز دیده می‌شود، جایی که یک حاشیه کوچک می‌تواند بر مسائل اصلی سایه بیندازد و مدیریت ورزشی را به واکنش‌های موردی بکشاند. در حوزه سیاست، این روند گاهی حتی به اظهاراتی منجر می‌شود که نه‌تنها کمکی به اصلاح امور نمی‌کند، بلکه می‌تواند موجب تضعیف نهادهای مسئول و سردرگمی جامعه شود.
نمونه‌ای از موضوعات مغفول‌مانده، سخنان یکی از اعضای ستاد انتخاباتی رئیس‌جمهور در سفر اخیر به غزنی است؛ سخنانی درباره ضرورت واقعی بودن تفکیک قوا و انتقاد از هم‌صدایی کامل سه قوه. موضوعی عمیق، حیاتی و قابل بحث در ساختار سیاست داخلی، اما محجوب و گم‌شده در میان انبوه حواشی روزمره.
نقد حاشیه‌ها به معنای بی‌اهمیت دانستن آن‌ها نیست؛ مسئله زمانی خطرناک می‌شود که حاشیه، متن را ببلعد و سیاست‌ورزی کشور را به روزمرگی، واکنش‌های هیجانی و فراموشی مسائل مادر مبتلا کند. به باور آنان، بازگشت به «اولویت‌های واقعی سیاست داخلی»، بازسازی نقش احزاب و تقویت گفت‌وگوهای مبتنی بر مسئله، تنها راه جلوگیری از گسترش این «سم مهلک» است.
علی ولی‌زاده استاد دانشگاه و مارشناس سیاسی در گفتگو با آرمان‌امروز با ارزیابی فضای این روزهای سیاست داخلی، تأکید کرد: کشور در لحظه‌ای قرار دارد که بیش از هر زمان دیگری به گفت‌وگوی ساختاری و تصمیم‌سازی عمیق نیازمند است، اما روندهای موجود خلاف این ضرورت حرکت می‌کنند. به گفته او، حاشیه‌های کم‌اهمیت با سرعتی حیرت‌انگیز بر متن می‌نشینند و موضوعات اصلی که باید محور بحث نهادهای سیاسی، مدنی و تخصصی باشند، در ازدحام جنجال‌های کوتاه‌عمر گم می‌شوند. ولی‌زاده معتقد است این فاصله میان «آنچه مهم است» و «آنچه دیده می‌شود» بر کیفیت سیاست‌ورزی اثر مستقیم دارد.
وی ریشه بخش مهمی از این آشفتگی را در ضعف ساختاری احزاب می‌بیند؛ ضعف‌هایی که باعث شده کارویژه‌های اساسی احزاباز جمله پالایش موضوعات مهم، تبدیل مسئله به برنامه و ارائه راه‌حلبه حاشیه رانده شود. نتیجه آن است که اکنون هر اظهارنظر کوچک، حتی از سوی چهره‌هایی با وزن سیاسی محدود، قادر است میدان سیاست را برای چند روز تحت تأثیر قرار دهد و مسیر توجه عمومی را منحرف کند. ولی‌زاده می‌گوید این واکنش‌های پراکنده و مقطعی، به‌تدریج جای گفت‌وگوهای عمیق‌تر و سیاست‌گذاری پایدار را می‌گیرد.
این استاد دانشگاه با اشاره به شباهت این وضعیت با فضای مدیریت ورزش کشور، توضیح داد: همان الگوی «حاشیه‌محوری» در سیاست نیز به چشم می‌خورد؛ الگویی که تصمیم‌گیران را به واکنش‌های لحظه‌ای وادار می‌کند و حتی گاه موجب طرح اظهاراتی می‌شود که بیش از آنکه راهگشا باشد، بر سردرگمی جامعه می‌افزاید. ولی‌زاده معتقد است نمونه‌های اخیر نشان می‌دهد چگونه مسائل بنیادینی مانند کارآمدی ساختار قدرت یا آسیب‌شناسی رابطه قوا، به‌سادگی زیر سایه اتفاقات کم‌اهمیت‌تر قرار می‌گیرند.
ولی‌زاده در پایان بیان کرد: این موضوع از مهم‌ترین مباحث حکمرانی در ایران است و باید در صدر بحث‌های کارشناسی قرار گیرد، اما فضای سیاسی مشغول حواشی روزمره‌ای است که مجال پرداختن به آن را از بین می‌برد. او تأکید می‌کند تنها با بازسازی نقش احزاب، بازگشت به اولویت‌های واقعی سیاست داخلی و تقویت گفت‌وگوهای مسئله‌محور است که می‌توان از گسترش این «سم مهلک سیاست‌ورزی حاشیه‌محور» جلوگیری کرد.
source