آرمان امروز – حمزه نونهال :حدود دو ماه از ورود سویه جدید بیماری تب برفکی به کشور میگذرد؛ بیماریای که بهسرعت در چند استان گسترش یافت و با ایجاد تلفات قابل توجه در دامداریهای صنعتی و سنتی، نگرانیهای زیادی را ایجاد کرد. خوشبختانه سازمان دامپزشکی کشور با اتکا به تجربه، تلاش شبانهروزی نیروهای تخصصی و اجرای عملیات گسترده واکسیناسیون در مناطق درگیر، توانست روند انتشار بیماری را تحت کنترل درآورد. دکتر علیرضا رفیعیپور، رئیس سازمان دامپزشکی، اعلام کرده است که این بیماری اکنون در چارچوب برنامههای کنترل قرار دارد و انتشار آن مدیریت شده است.
با این حال، موضوع دیگری که توجه بسیاری از دوستداران محیطزیست و تشکلهای مردمنهاد را به خود جلب کرده، خطر سرایت این بیماری به حیاتوحش کشور است. تب برفکی از گذشته در میان گونههای زوجسمان وحشی مانند کل و بز وحشی، قوچ و میش و حتی گوزن زرد مشاهده شده است؛ بنابراین ضروری است که سازمان محیطزیست در همکاری نزدیک با سازمان دامپزشکی، نسبت به واکسیناسیون گونههای حساس در پارکها، مناطق حفاظتشده، باغوحشها و سایتهای تکثیر اقدام فوری انجام دهد تا از خسارات زیستمحیطی و کاهش جمعیت این گونهها جلوگیری شود.
براساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، در سال ۲۰۰۹ بیش از یک میلیارد نفر در جهان با سوءتغذیه مواجه بودند. بخش بزرگی از این جمعیت، کشاورزان و دامداران کشورهای در حال توسعه بودند؛ افرادی که به دلیل درآمد اندک و وجود بیماریهای دامی، از مصرف کافی مواد غذایی باکیفیت محروماند. دامداران ایرانی نیز در بسیاری از مناطق کشور با این مشکل روبهرو هستند. هرچند تولیدکننده محصولات پروتئینی ارزشمندی نظیر شیر، گوشت و لبنیاتاند، اما به دلیل درآمد محدود، ناچارند بخش اعظم تولید خود را به فروش برسانند و خود و خانوادهشان کمتر از این مواد مغذی استفاده کنند.
یکی از مهمترین دلایل پایین بودن درآمد دامداران، شیوع بیماریهای دامی است. این بیماریها باعث کاهش رشد دام، افت تولید شیر، کاهش وزنگیری و گاهی بروز تلفات سنگین میشوند. تب برفکی یکی از مهمترین این بیماریهاست که تقریباً همه دامداران و دامپزشکان با آن آشنایی دارند. این بیماری ممکن است سالها در یک منطقه دیده نشود، اما با بروز دوباره، خسارتهای سنگینی ایجاد میکند. نمونه اخیر آن ورود سویه جدید بود که تنها طی چند هفته به استانهای متعددی از آذربایجان غربی تا خراسان و تهران سرایت کرد و حتی به برخی دامداریهای بزرگ خسارات جبرانناپذیری وارد نمود. در یکی از دامداریهای صنعتی تهران بیش از هزار رأس گاو تلف شدند که نشاندهنده شدت بیماری است.
کنترل و ریشهکنی تب برفکی علاوه بر حفظ سرمایه دامداران، موجب افزایش امنیت غذایی و کاهش وابستگی کشور به واردات محصولات دامی میشود. هرچه هزینههای ناشی از بیماریها کمتر شود، دامدار میتواند بخشی از درآمد خود را صرف بهبود شرایط تولید، توسعه دامداری و ارتقای کیفیت محصولات کند. این امر به ایجاد اشتغال پایدار در روستاها کمک میکند و از مهاجرت بیرویه به شهرها جلوگیری خواهد کرد.
برای دستیابی به این هدف، دامپزشکان باید با اصول کنترل و ریشهکنی بیماریها بهطور دقیق آشنا باشند. تب برفکی بیماریای بومی در ایران است و گاه با همهگیریهای گسترده، خسارات اقتصادی و بهداشتی زیادی در پی دارد. هزینه واکسیناسیون نیز بسیار سنگین است و سالانه میلیاردها تومان صرف تأمین واکسن میشود. کشورهای اروپایی و برخی کشورهای آمریکایی با سرمایهگذاریهای بزرگ موفق به ریشهکنی کامل بیماری شدهاند، اما اکثر کشورهای در حال توسعه هنوز درگیر آن هستند. بهرهگیری از تجارب این کشورها میتواند به کاهش هزینهها و تسریع روند کنترل بیماری در ایران کمک کند.
به گفته دکتر رفیعیپور، در چند ماه گذشته بیش از ۵۰۰ کانون تب برفکی گزارش شده است؛ درحالیکه این رقم در سالهای گذشته معمولاً بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ کانون بود. سویه جدید که در کشورهای همسایه از جمله عراق، ترکیه، آذربایجان و برخی کشورهای حوزه خلیج فارس مشاهده شده بود، از مرزهای غربی وارد کشور شد. سازمان دامپزشکی پس از نمونهبرداری و تشخیص سویه، با استفاده از ذخایر واکسن موجود، عملیات واکسیناسیون فوری در دامداریهای درگیر را آغاز کرد. تاکنون بیش از ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار دوز واکسن وارد کشور شده و پیشبینی میشود با اجرای فاز دوم واکسیناسیون سراسری، پوشش ۱۰۰ درصدی ایجاد شود. ایمنی واکسن معمولاً بین چهار تا شش ماه پایدار میماند؛ بنابراین واکسیناسیون مرحلهای ضروری است.
حدود ۴۰ درصد واکسنهای وارداتی بهصورت رایگان در اختیار دامهای روستایی و عشایری قرار گرفته است تا خانوارهای کمدرآمد نیز بتوانند دامهای خود را محافظت کنند. این اقدام نقش مهمی در کاهش فشار اقتصادی بر دامداران خرد دارد.
رفیعیپور همچنین به اهمیت توسعه تولید در روستاها اشاره کرده و گفته است که روستاها نقش حیاتی در تأمین ۳۰ تا ۳۵ درصد پروتئین کشور دارند. بههمین دلیل، وزارت جهاد کشاورزی و دولت تلاش میکنند موانع قانونی و اداری را که مانع رونق تولید روستایی شدهاند، اصلاح و تسهیل کنند. به گفته وی، حمایت از تولیدکنندگان و رفع این موانع میتواند به تقویت مهاجرت معکوس و پایداری اقتصادی روستاها کمک کند.
source