آرمان امروز- عرفان بیوکنژاد: رهبری در پیامی تأکید کردند باید از «اتحاد، همبستگی و وحدتی که پس از جنگ ایجاد شد»، مراقبت و آن را حفظ کرد. این محور نخست سخنان ایشان بود و لازم است جمله دقیق از متن پیام در سایت رسمی منتشر شود تا استناد مستقیم صورت گیرد.
نکته دوم پیام رهبری به تحلیل ایشان از استراتژی دشمن در جریان جنگ ۱۲ روزه مربوط بود. ایشان توضیح دادند که استراتژی دشمن این بود که ابتدا حمله نظامی انجام دهد و سپس مردم به خیابانها بیایند و در ادامه، ضربهای اساسی به نظام وارد شود. اما به گفته رهبری، دشمن اینبار بهنظر میرسد برنامهای معکوس را دنبال میکند؛ یعنی ابتدا تلاش دارد مردم را به خیابانها بکشاند، نارضایتی و شورش ایجاد کند و سپس حمله نظامی را رقم بزند. این بخش از پیام نیز نیازمند تطبیق با نسخه منتشر شده در پایگاه اطلاعرسانی رسمی رهبر انقلاب است، چراکه بهگفته شما برخی فرازها در بازنشرها منعکس نشده است.
در کنار این محور، حسین انتظامی نیز در یک برنامه تلویزیونی، به موضوع مهمی اشاره کرده است. او گفته که «ما تقدیری را که باید از مردم میکردیم، انجام ندادیم و خیلی زود مردم را فراموش کردیم؛ مردمی که نقش اصلی را در جنگ ایفا کردند.»
این موضوع پیشتر نیز مطرح شده بود که چگونه باید از همبستگی اجتماعی مراقبت و آن را پایدار کرد. انتظامی نیز تأکید کرده که پس از پایان جنگ، جامعه و مسئولان باید به نقشآفرینی مردم توجه جدیتری میکردند و این موضوع اکنون رو به فراموشی است.
هرچند برخی اقدامات مانند طرح عفو از سوی قوه قضائیه انجام شد و آمارهایی حدود ۵۰ هزار نفر برای عفو یا کاهش مجازات اعلام شده است، اما این اقدامات نیز از نگاه منتقدان کافی نبوده است. همانطور که انتظامی گفته، بهنظر میرسد مسئولان باید هرچه سریعتر به یاد آورند که مردم چگونه نقش اول را در جنگ ۱۲ روزه ایفا کردند و اکنون زمان آن رسیده که از این نقشآفرینی تقدیر جدی صورت گیرد.
این تقدیر میتواند در حوزههای مختلف فرهنگی، اجتماعی یا سیاسی انجام شود. در حوزه اقتصادی نیز امکان اقداماتی وجود دارد، هرچند که مشکلات ناشی از وابستگی اقتصاد به رفع تحریمها، دست دولت را در این بخش تا حدی بسته است. با این حال، در سایر حوزهها ظرفیتهایی جدی برای تقویت رواداری سیاسی، مدارای فرهنگی و اجتماعی و حفظ همبستگی شکلگرفته وجود دارد.
دکتر پزشکیان در جلسهای که با گروهی برگزار شد-که نام دقیق آن نیاز به بررسی در اخبار امروز دارد-تأکید کرده است که در بحث «زیست عفیفانه» نباید بهگونهای عمل کرد که مردم دوباره دچار اذیت و سختی شوند. او گفته که تندروی و برخورد سخت باید کنار گذاشته شود تا از همبستگی موجود محافظت شود.
در مجموع، مجموعه این سخنان-از پیام رهبری تا گفتههای انتظامی و پزشکیان-نشان میدهد که «لزوم تقدیر از نقش مردم در جنگ ۱۲ روزه» به مطالبهای عمومی در جامعه تبدیل شده است. این پیام روشن است: بدون مردم، هیچ مسیری هموار نخواهد شد و رواداری سیاسی و اجتماعی، شرط اصلی حفظ سرمایه اجتماعی و تداوم همبستگی ملی است.
بهنظر میرسد اکنون زمان آن رسیده که مسئولان به این مطالبه عمومی توجه کنند، راههای عملی تقدیر از مردم را بررسی کنند و ببینند در کدام حوزهها میتوانند گشایش ایجاد کنند؛ پیش از آنکه دیر شود. محمد ستارنژاد، استاد دانشگاه، در گفتوگو با آرمان امروز با اشاره به پیام اخیر رهبری درباره ضرورت حفظ همبستگی ملی پس از جنگ ۱۲ روزه تأکید میکند که آنچه در این دوره شکل گرفت، یک سرمایه کمنظیر اجتماعی است و اگر برای صیانت از آن برنامهریزی نشود، امکان فرسایش و فراموشی آن بسیار بالاست. به گفته او، رهبری در پیام خود بر این نکته تصریح کردهاند که وحدت ایجادشده پس از جنگ باید مورد مراقبت قرار گیرد و این موضوع تنها یک توصیه اجتماعی نیست، بلکه پیوندی مستقیم با امنیت و ثبات کشور دارد.
ستارنژاد با اشاره به بخش دیگر پیام رهبری میگوید تحلیل ایشان درباره تغییر احتمالی استراتژی دشمن نشان میدهد که حفظ سرمایه اجتماعی امروز اهمیتی دوچندان یافته است. او توضیح میدهد که اگر در جنگ ۱۲روزه دشمن ابتدا حمله نظامی را محور قرار داده بود، اکنون ممکن است راهبرد بر تحریک جامعه و ایجاد نارضایتی عمومی متمرکز شده باشد. به همین دلیل، نقش مردم و رضایت اجتماعی نهتنها اهمیت سیاسی، بلکه اهمیت امنیتی پیدا کرده است.
این استاد دانشگاه در پایان به سخنان حسین انتظامی نیز اشاره میکند و میگوید این نقد که «تقدیر لازم از مردم انجام نشد و جامعه خیلی زود فراموش شد» کاملاً درست و قابل تأمل است. ستارنژاد تأکید میکند که مردم نقش اصلی را در عبور از بحران ایفا کردند، اما انتظار داشتند که این نقشآفرینی با احترام، قدردانی و اقدامات ملموس از سوی نهادهای حاکمیتی همراه باشد. برخی اقدامات محدود، مانند طرح عفو یا کاهش مجازات، اگرچه مثبت بود، اما به هیچ وجه کافی بهنظر نمیرسد و نتوانسته پیام روشنی از تقدیر ملی منتقل کند.
source